AZİZ SANCAR KİMDİR?

Prof. Dr. Aziz Sancar Mardin’in Savur ilçesinde 8 çocuğun 7.si  olarak dünyaya geldi ve hiç eğitimi olmayan anne ve babası  çocukları için eğitimin önemli olduğunun bilinciyle onların okumalarını sağladı. Prof. Sancar İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde okuduktan sonra ABD’ye lisansüstü eğitim için gitti ve doktora derecesini 1977 yılında Dallas’taki Teksas Üniversitesi’nden Moleküler Biyoloji alanında aldı. Prof. Sancar DNA tamiri ve hücre döngüsü gibi alanlarda uzmanlaştı. 2015 yılında Kimya alanında Nobel ödülünü meslektaşları Tomas Lindahl and Paul L. Modrich ile birlikte DNA tamirinin mekanik çalışmaları ile ilgili yaptıkları çalışma ile aldı.

Aziz Sancar’ın geliştirip ismini koyduğu “maxicell” tekniği ile buluşunu yapıp ismini koyduğu “excinuclease/excision nuclease” enzimi terimleri Oxford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü’ne girmiştir

   Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. Biyokimya profesörü Gwen Boles Sancar ile evlidir.

NOBEL ÖDÜLÜ

2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü “hücrelerin hasarlı DNA’yı tamir ederek genetik bilgiyi nasıl koruduklarını moleküler düzeyde haritalayan” çalışmaları ile Aziz Sancar’ın da aralarında bulunduğu 3 bilim insanı ;

     Profesör Aziz Sancar , Francis Crick Enstitüsü ve Clare Hall Laboratuvarı  öğretim üyesi Profesör Thomas Lindhal ve Duke Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Howard Huges Tıp Enstitüsü  öğretim üyesi Profesör Paul Modrich kazanmıştır.

DNA’nın onarım mekanizmasını moleküler seviyede göstermeyi başaran Tomas Lindahl, Paul Modrich ve Aziz Sancar’ın sistematik çalışmaları sayesinde, yaşayan hücrelerinin fonksiyonlarını nasıl sürdürdüğü, kalıtsal pek çok hastalığın moleküler seviyede nedeni, kanser gelişimi ve yaşlanmanın mekanizmaları gibi pek çok alanda kesin sonuçlara dayalı bilgiler elde edilebildi. Üç biliminsanı da, birbirlerinden bağımsız olarak insanlarla alakalı pek çok DNA onarım aşamalarını haritaladılar.

EĞİTİM HAYATI

1946’da Mardin‘in Savur ilçesinde, orta gelirli çiftçi ailesinin sekiz çocuğundan yedincisi olarak dünyaya geldi. Ağabeyi Tahir Sancar’ın ifadesine göre, ailesi Oğuz Türkleri‘nin Hasi kolundan olup Horasan‘dan Mardin‘e göç etmiştir.^[6] Aziz Sancar, ilk ve orta eğitimini Mardin‘de tamamladı. Lise yıllarında futbolla ilgilendi, ancak son sınıfta futbolcu olmaktan vazgeçerek yüksek öğrenimine  İstanbul’da gÖrdü.

1963 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi‘den 1969 yılında birincilikle mezun oldu.^[5] İki yıl Savur‘da bir sağlık ocağında hekimlik yaptıktan sonra bir NATO–TÜBİTAK bursu ile önce Johns Hopkins Üniversitesi, ardından Dallas Teksas Üniversitesi‘ne gitti.^[7] Dallas’ta üniversitenin moleküler biyoloji programına ve Caude Rupert’ın laboratuvarına katıldı. Bu laboratuvarda Sancar, danışmanı Claud Rupert ile fotoliyaz olarak adlandırılan bir geni kolonlamış ve genetik mühendisliği ile bakterilerde çok yüksek oranlarda çoğaltmıştır.^[7] Bu genin kodladığı enzim, ultraviyole ışıkları ile zarar görmüş DNA‘nın onarımını yapar. Bu buluş Dr. Sancar’ın önce yüksek lisans, ardından doktora derecesi (1977) almasını sağladı.^[7]

Ödülleri ve başarıları

• ABD Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation) Genç Araştırmacı Ödülü (1984)

• Amerikan Fotobiyoloji Derneği (American Society for Photobiology) Ödülü (1990)

• ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (National Institutes of Health) Ödülü (1995)

• TÜBİTAK Bilim Ödülü (1997)

• ABD Fen ve Sosyal Bilimler Akademisi (American Academy of Arts and Sciences) Ödülü (2004)

• ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyesi (2005)

• TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) üyesi (2006)

• Vehbi Koç Ödülü (2007)

• Nobel Kimya Ödülü (2015)

Hakkında yazılan kitaplar 

→Nobel’ in öyküsü

→Karakarga

→İdealist olmanın önemi

→Ben Aziz Sancar  

→Adam olmuş çocuklar serisi

N       

KAYNAKÇA

https://ceotudent.com/aziz-sancar-ve-2015-nobel-kimya-odulunu-getiren-calismasi

https://eodev.com/gorev/14665082

http://www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvQXppel9TYW5jYXI