Knjiga je nastala kao rezultat međunarodnog projekta”SPASIMO OD ZABORAVA”/ Book is a result of the eTwinning projects “Save from oblivion”

Učesnici su učenici i nastavnici iz/ Participants are students and teachers from:

Primary School ,, Petar Pop Arsov ,, – Skopje

OŠ “ISA BAJIĆ” KULA, SRBIJA

OŠ ,,VASA PELAGIĆ” PADEŽ, KRUŠEVAC, SRBIJA

ОШ ,,Страхиња Поповић” Дворане

Osnovna škola “Mića Stojković”

Elementary school “Dimitar Miladinov”, Skopje, Macedonia

Ličnost važna za moju školu ili moj kraj – A personality that matters to my school or my place

ЈУ ПРВА ОСОВНА ШКОЛА БРЧКО

Група ученика деветог разреда посјетила је градску библиотеку. Циљ посјете је био да прикупе информације  књижевнику Алекси Микићу који је рођен у селу недалеко од нашег града.

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

Мића Стојковић

Рођен је 1919. године у месту Умчарими, код Гроцке. После завршетка основне школе и гимназије, студирао је на Медицинском факултету у Београду. Као студент се повезао са комунистичким покретом, али није постао члан  СКОЈ-а и КПЈ.Октобра 1942. године, по пријави мештанина који је сарађивао са окупатором, опкољен је, рањен, а потом и заробљен.Потом је послат у Бањички логор где је био мучен. Пред иследницима Мића се храбро држао и није проговарао ни речи. Стрељан је фебруара 1943. године на стратишту у Јајинцима. За народног хероја проглашен је 8. октобра1953. године. Наша школа по њему носи име.

Običaji, obredi i verovanja – Customs and beliefs

Olivera Koteva – OOU ,, Petar Pop Arsov ” –

Skopje , North Macedonia

 Мартинка -висулец од засукани конци кои се ставаат на

 1 март за здравје во Северна Македонија , Бугарија , Романија , Грција и Србија .Мартинката се изработува од волнено или памучно предиво во 2 основни бои — бела и црвена. Овој празник уште се нарекува и празник на “Баба Марта“.

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

Бадник или Коледе се нарекува денот пред роденденот на Исус Христос (Божиќ), според христијанската традиција. Според Јулијанскиот календар по кој се раководи Македонската православна црква, Бадник паѓа на 6. јануари секоја година, а Божиќ на 7. јануари. Зборот Бадник веројадно доаѓа од старомакедонскиот збор – да бидеш буден. Таа ноќ, како што запишал Шапкарев, „сите домашни луѓе не заспиваат туку преноќеваат будни, та од тоа се гледа дека таа ноќ е наречена: бадник – будник“.

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

ВАСИЛИЦА

Македонија, со векови ја прославува стара нова година на  четрнаесетти јануари, која се совпаѓа со празникот Св. Василиј Велики. Поради тоа овој ден меѓу народот е познат и како Василица. Многу обичаи се поврзани со празнувањето на Василица. Некои од нив се уште ги практикуваме а некои останале заборавени во минатото. 
Питата со паричка е најприфатена традиција за Василица, која се почитува од минатото па се до денес. За Василица се прави пита или зелник а во битолскиот крај се прави мазник и се крши питата меѓу домашните. За оној на кого ќе му се падне паричката се верува дека ќе го следи среќа и бериќет целата година. Оваа традиција отсекогаш се практикува во сите делови од Мкаедонија.
Во минатото за Василицa, децата и возрасните имале различни задачи за празникот. Децата најпрво палеле оган и се собирале околку него и пееле песни. Потоа пеејќи ги песните за Василица тие оделе по куќите низ населбите и од домаќините биле дарувани со подароци. Како и коледарските песни, така и василичарските, немаат некоја посебна мелодија и не се милозвучни, туку се пејат со скандирање и со карактеристични звуци на почетокот и крајот од песната.

ЈУ ПРВА ОСНОВНА ШКОЛА БРЧКО

Прва у низу активности коју смо спровели у оквиру овог пројекта је радионица “Чизмица за мог другара”, а настала је као резултат партнерства Јелене Мањић учитељице првог разреда и моје маленкости одјељењског старјешине деветог разреда.

Свети Никола је заштитник дјеце и морепловаца. Некада је био обичај да дјеца уочи Светог Николе оперу своје чизмице и ставе их поред прозра. Вјеровало се да ће им Свети Никола оставити поклон у чизмици ако су били добри. Временом је Светог Николу замијенио Дјед Мраз, а поклоне скривене у чизмици замијенио је пакетић. Како би очували традицију стављана поклона у чизмицу, матуранти су одлучили да изненаде првачиће дошавши им на час да заједно са њима од рециклираног материјала направе и украсе чизмице, а затим су им на кратко узели чизмице како би их напунили слаткишима и потом напуњене поклонили малишанима. Прваци су за своје велике другаре припремили честите за новогдишње празнике.

Радионицом смо оживјели традицију, пробудили хуманост, радост даривања и медјусобног поштовања и саосјећања.

Срећа на лицима дјеце говори колико су заједно уживали у радионици. 

Osnovna škola “Mića Stojković”

Povodom Dana Svetog Save , pravoslavnog Božića i tradicionalnog obeležavanja datuma vezanih za rođenje Volfganga Amadeusa Mocarta i Stevana Stojanovića  Mokranjca u januaru organizovali smo školski projekat koji smo uključili u ovaj , eTwinning projekat i na kom je ostvarena saradnja nastavnica likovne kulture, muzičke kulture i istorije tokom koje su deca pravila suvenire, šare sa pirotskog ćilima, igrala kolo, pravila prezentacije o velikanima januara, srpskim narodnim običajima vezanim za Božić. Deo ove atmosfere smo sačuvali kroz članak na sajtu naše škole:

https://osmicastojkovic.edu.rs/14852-2/

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

КСАНТИКА – ПРАЗНИК НА СВЕТЛИНАТА

На 14 март по нов календар (1 март по стар календар), древните Македонци го празнувале својот празник на светлината наречен Ксантика.
Летник или Ксантика е празник на новото лето. Големиот број обичаи и верувања поврзани со овој ден потекнуваат од претхристијанскиот период и имаат за цел да обезбедат среќа и напредок за луѓето и стоката и магиска заштита од разни несреќи.
Именден празнуваат Евдокија, Мартин, Марта…

ВЕЛИГДЕНВелигденските јајца се обележје на големиот христијански празник Велигден. Јајцата се бојосуваат (вапцуваат) и се украсуваат во текот Велика недела (Страсна недела), најчесто на Велики четврток или Велики петок. Бојосаните јајца обично се ставаат во кошница наполнета со слама така што наликува на птичјо гнездо. Обичај кај сите христијани бил и се уште е дарувањето велигденски јајца. При тоа се водело сметка секој член на семејството и секој гостин да добие јајце со одредена симболика; момчињата и девојките добивале јајце со исцртано венче за да си најдат животен сопатник, а деверот добивал јајце исцртано со будилник или рака со прстен, часовник и цвеќе.

Tradicionalna kuhinja – Traditional cuisine

ЈУ ПРВА ОСНОВНА ШКОЛА БРЧКО

У склопу пројекта Спасимо од заорава, ученици су имали задата да напишу која се традиционана јела најчешће спремају и која су омиљена у њиховој породици. Сваки ученик је имао задата да од бака сазна и запише рецепт за неко традиционално јело.

На скоро свакој листи су се нашла сљедећа јела:

чварци, сарма, пасуљ, папула, кајмак, проја, гибаница, купус, ајвар, роштиљ, палента, мусака, карђорђева шницла, туршија.

Занимљиво је да је само неколико ученика поменуло и слата јела.

ООУ ,, Петар Поп Арсов “- Скопје , Северна Македонија

Cookie recipe (lamb knit dish) –
usually prepared in the spring during the great  Christian holiday

EASTER

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

ПАСТРМАЈЛИЈА

Пастрмајлијата во Македонија е карактеристична за Велес, Св. Николе и Штип. Името и доаѓа од зборот „пастрма“, што значи солено, сушено месо. Постојат повеќе верзии во зависност од регионот каде се подготвува, може да биде и со овчо месо, сирење и јајца.

Потребно:

1 kg брашно, 500 ml минерална газирана вода, 100 ml масло за готвење, 1 коцка свеж квасец, 3 лажички сол, 2 лажички шеќер, 1 kg свинска кртина, малку со, црн пипер, црвен пипер, малку масло за готвење, малку свинска маст, 250-300 g сирење.

Подготовка:

1.Местото исечкајте го на ситни коцки, зачинете го со сол, црн пипер и црвен пипер и намастете го. Оставете го во фрижидер барем неколку часа, а може и преку ноќ.

2.Во сад имешајте го брашното, заедно со водата, маслото, свежиот квасец и ставете лажичка сол и две лажички шеќер. Замесете тесто и оставете го најмалку еден час добро да нарасне.

3.Откако добро ќе нарасне тестото поделете го на шест еднакви делови и направете топчиња.

4.Секое топче најпрвин малку исукајте го со оклагија, а потоа со раце раширете го водејќи сметка да оствате барем половина сантиметар од краевите на тестото.

5.Кога ќе добиете доволно голема ширина истегнете го тестото за да добиете долгнавеста форма.

6.Месото поделете го на шест делови. Врз секоја расукано тесто ставете месо, наросете сирење и распоредете по малку свинска маст.

7.Печете на 220 степени во загреана рерна се додека кравеите не добијат

златно кафена боја.

Osnovna škola”Mića Stojković”

Pored tradicionalnog bazara koji pravimo za Novu godinu u školi, kod kuće za Badnje veče pravoslavni vernici prave posnu večeru na kojoj treba da bude svega,. a koja se  poslužuje nakon obredne šetnje i unošenja Badnjaka pri čemu domaćica posipa ukućane kukuruzom, pšenicom i u uglove kuće baca orahe. Večera najčešće obuhvata jelo od ribe, posni pasulj, turšiju ili pečenu papriku, pogaču, posne slatkiše, suvo voće, kiseli kupus i slično.

ОШ “Иса Бајић”, Кула (Србија-Војводина)

Stara zanimanja, zanati i predmeti – Old professions, crafts and things

Olivera Koteva , OOU ,, Petar Pop Arsov ” – Skopje , North Macedonia

Presentation of old traditional crafts
that our country is known around the world !

Ово је један од заната о ком су писали ученици ОШ”Мића Стојковић” у склопу часова посвећених старим занатима којима смо се бавили у седмом разреду:

КОВАЧ

ООУ “Димитар Миладинов”

Tradicionalna nošnja, ples, muzika, pesma – Traditional costume, dance, music, song

Olivera Koteva – OOU ,, Petar Pop Arsov ,,

– Skopje , North Macedonia

One of the most famous Macedonian folk songs
that is often performed by various artists around the world.

Jovano , Jovanke

https://www.youtube.com/watch?v=FLPXHfZY9Ws

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

Osnovna škola “Mića Stojković”, Umčari, Srbija

Na slici su lutke u narodnoj nošnji koje su pravili učesnici projekta i deca koja vežbaju kolo u sali za fizičko kao deo školskog i ovog projekta. Učenica osmog razreda, Anja Vukotić, otevala je i božićnu pesmu za projekat:

ОШ “Иса Бајић”, Кула (Србија-Војводина)

Кула се налази у Војводини, покрајини у којој живе различити народи и народности који чувају своју традицију. Ученици ОШ “Иса Бајић” чувају традицију у школским и ваннанставним активностима. Велики број ученика наше школе учествује у раду културноуметничких друштава која постоје у нашем граду: КУД “Србија”, КУД “Петар Ризнић Ђађа”, КУД “Дурмитор”, КУД “Иван Сењук” и КУД “Непкер”. Представљамо фотографије и видео-материјале наших КУД-ова.

Jezik moga kraja – arhaizmi – The language of my place -archaisms

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

Ваквата лексика ја употребуваме ако зборуваме или пишуваме за минатото во кое биле актуелни, на пример: вилает, чорбаџија и сл. се нарекуваат архаизми, односно тоа се застарени зборови кои под влијание на современите синоними сè повеќе се истиснуваат од употреба. Предметите и појавите кои ги означуваат сèуште постојат, на пример:

абер – глас,

еќим – лекар,

даскал – учител,

срча – стакло,

авлија – домашен двор ограден со ѕид,

азган – полн со живот,

арамија – разбојник, крадец,

аро – стар човек,

арпаџик – ситен кромид за садење,

бусија – заседа.

Učenik Mladen Mijailović, 7/3, OŠ”Mića Stojković”, priredio je kratak pregled arhaizama  iz svog kraja:

ЈЕЗИЦИ МОГ КРАЈА

архаизми

ОШ “Иса Бајић”, Кула (Србија)

Речник војвођанског локалног говора

Kulturno-istorijski spomenici – Cultural and historical monuments

Olivera Koteva – OOU ,, Petar Pop Arsov ” ,

Skopje , North Macedonia

Made by Librarian section

Ohrid city and Ohrid Lake – Pearl of the Balkan

https://www.youtube.com/watch?v=H_lgwOLWl_o

ООУ “Димитар Миладинов”, Скопје, Македонија

Презентација о манастиру у Св. Недеље у Петини, радила ученица 6. разреда Јана Крстић ОШ,,Страхиња Поповић” Дворане

https://www.slideshare.net/SanjaNikolic8/manastir-svete-nedelje-petina

Младен Мијаиловић, ученик 7/3 ОШ”Мића Стојковић” припремио је презентацију о манастиру Рајиновцу и споменику из НОБ-а у Петроњаку

ОШ “Иса Бајић” Кула (Србија – Војводина)

7/4

Ученици 7/4 истраживали су манастире и цркве у Војводини.

МАНАСТИРИ ФРУШКЕ ГОРЕ

(кликни изнад)

ТВРЂАВЕ

Suveniri – Souvenirs

Olivera Koteva – OOU ,, Petar Pop Arsov “

– Skopje , North Macedonia

Се изработуваат уметнички предмети, од стари занаети, се` со цел да се зачува традицијата на Македонија.

Artifacts are made of old crafts, all in order to preserve Macedonia’s tradition.

Македонски сувенири -Macedonian souvenirs

http://www.macedoniancorner.mk/sample-page/

Радови ученика ОШ”Мића Стојковић”, Умчари