(CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN İNORGANİK BİLEŞİKLER

İnorganik bileşikler:

– canlıların kendi vücutunda sentezleyemediği ve açıkdan hazır olarak hazır maddelere hazır  inorganik bileşikler  denir.

-İnorganik Bileşiklerin Genel Özellikleri ve Görevleri

– Canlı hücrelerin yapısına katılır.

– Metabolik faaliyetlerde düzenleyicidir.

– Yıpranan dokuların onarılmasında görev alıyor.

– Sindirime uğramadan hücre zarından önce geçebilir.

– Vücutta sentezlenemez, hazırdan hazır alınır.

– Hücresel solunumda enerji elde etmek için kullanılamazlar.

– Kanın ozmotik ayarcını ayarlar.

– Mineraller enzimleri yapısına kofaktör olarak katılırlar.

1) SU

Suyun Kimyasal Yapısı Moleküler Bazı Özellikleri

– Bir su molekülü (H ₂ O) bir oksijen, iki hidrojen atomundan iste.

– Hidrojen atomları oksijene birer kovalent

– Bu bağlanmadığı elektronlar eşit olarak paylaşılmıyor.

– Oksijen panelinde elektron yoğunluğu fazla olduğundan negatif yük (-) olduğudır. Benzer şekilde hidrojen bağlantısı ise elektron dağılımı görece düşüktür ve pozitif yük (+) olduğudır.

BİLGİ: Eşit olmayan yük dağılımı, bir kutbu pozitif, bir kutbu negatif yük taşıyan moleküle  polar molekül  denir. Dolayısı ile su, polar özellik gösterir.

– Suyun polaritesi komşu su molekülleri arasında zayıf elektriksel çekimler yaratır. Zıt yükler birbirini çektiği için, su molekülleri hidrojen bağları ile birlikte bağlanırlar.

– Hidrojen bağları ile su şişesilerinin birbirini çekerek  kohezyon  kuvveti denir.

– Suyun köpüğü yüzeye tutunma kuvvetine  adhezyon  denir.

SUYUN ÖZELLİKLERİ

1. Suyun Kohezyonu:

-Bitkilerde suyun yükseklere taşıması gerekir.

-Su yüzeyinde bir yüzey gerilimi topluluğu. Bazı böceklerin su üzerinde bekleyenesi bu sayede olur.

2. Suyun Taşıdığı Özellik:  Besinler ve Atıklar vücut içinde gerekli yerlere taşımasını sağlar.

3.Suyun solvent özelliği

-Kimyasal tepkimelerin geliştirilmesi ve zehirli atıkların seyreltilmesi ile fizikseluda etkisi azaltılır.

4. Suyun öz ısısının yüksek olma özelliği:

-Su’nun havadan ısıyı soğurduğu ya da kaybettiği zaman, sıcaklığındaki açık diğerlerine göre daha az olur.

-Canlılarda vücut ısısının kolay kolay değişmemesi sağlanmış olur.

–  Ayrıca suyun yavaş soğuması ortamın ısınmasına neden olur.

5. Suyun buharlaşma ve yoğunlaşma özelliği:

-Su döngüsüüsünün yapılmasını sağlıyor.

-Terleme ile metabolik atıkların atılması ve vücut ısısının ayarlanmasını sağlıyor. Suyun buharlaşma ısı yükselişi ve bu yüzden ani sıcaklık değişimlerinde gaz haline geçerek vücut ısısının ayarlanmasında etkili olur.

6.Buzun su üstünde yürüme özelliği

–  Su molekülleri yeteri kadar soğuduğunda, birbirlerinden uzaklaşarak buzdolabında. Buz sudan hafif olduğu için su üstünde yüzer. Buzun su üstü yüzmesi Ölüşan buz tabakası simgesi vazifesi görerek onu suda yaşaların hayatta kalma şansını arttırır.

2) Mineraller

İnsan vücudunda belli başlı Ca, Fe, P, Mg, Na, K, I, F gibi mineraller bulunur. 70 kg’lık bir insanda ortalama 3 kg mineral bulunur. Suda çözünmüş olarak veya veya yiyeceklerle tüketumuza alınırlar.

Minerallerin teknolojisi ve tasarımı:

– İnorganik bileşiklerdir.

– Hücresel solunumda enerji elde etmek için  kullanılamazlar.

Minerallerle İlgili Bazı Bilgiler

– Enzimlerin yapısına kofaktör olarak katlanabilir düzenleyici işlev görürler.

– Hidroliz (sindirim) olmazlar.

– Sindirilmeden kana karışırlar.

– Hücre zarındaki porlardan geçebilirler.

– Kanın ozmotik ayarcını düzenler.

– Minerallerin restoranı kendilerine özgüdür. Bir mineralin eksikliği bir başka mineralin giderilemez.

– Vücuda fazla alınmasının zararları vardır. (Mesela zehirlenme)

– İnsan vücudunda en fazla bulunan mineral kalsiyumdur.

– Sindirilmeden kana karışırlar.

– Hücre zarındaki porlardan geçebilirler.

– Tüm canlılar tarafından açılırdan hazır alınır.

– Kanın ozmotik ayarcını düzenler.

– Minerallerin restoranı kendilerine özgüdür. Bir mineralin eksikliği bir başka mineralin giderilemez.

– Vücuda fazla alınmasının zararları vardır. (Mesela zehirlenme)

– İnsan vücudunda en fazla bulunan mineral kalsiyumdur.

NOT: İnsan vücudu en çok kalsiyum, sodyum, potasyum ve magnezyum tuzlarına göre duyar. 

3)ASİT , BAZ VE TUZ

ASİTLER

-Suda çözündüğünde hidrojen iyonu H⁺ veren bileşiklerdir.

-Tatları ekşidir. (Limonun ekşiliği)

-Mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir.

-pH aralığı 0-7 arasıdır.

-Ayrıca asitler ayıraç olarak kullanılır. (Nitrik asit protein ayıracı olarak kullanılır.)

BAZLAR

-Suda çözündüğünde hidroksit iyonu (OH^–) veren bileşiklerdir.

-Tatları acıdır.

-Elde kayganlık duygusu uyandırır. (Sabunun kayganlığı)

-Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir.

-pH aralığı 7-14’dür.

TUZ

Asitlerle bazların tepkimeye girmesi sonucu oluşur. Yan ürün olarak su oluşur. Asitlerle bazlar karşılaştığında asidin H⁺ iyonu ile bazın OH^– iyonu birleşir. Bir molekül su açığa çıkar, diğer iyonların birleşmesi ile tuz oluşur.

-Sofra tuzunun içeriğinde yer alan sodyum ve klorun en önemli görevi vücut sıvılarının osmotik basıncını düzenlemektir. Tuzların fazla miktarda tüketilmesi, kalp ve böbrek rahatsızlıklarına ayrıca kan basıncının yükselmesine neden olabilir.

Bilgi:Tuzlar ortam pH’sını değiştirmez.