Milli Mücadelede Kadın Kahraman Çete Emir Ayşe

Yunanlıların 1919 yılında Aydın’ı işgali sırasında İmamköy’ü ele geçirmeleri üzerine silahlanarak Umurlu’daki Sancaktar Ali Efe grubuna katılmıştır. Aynı gruptaki Çiftlikli Kübra ve Ayşe Çavuş ile birlikte ilk olarak Kepez sırtlarında düşmanla savaşmış, daha sonra Aydın Cephesinde yer almıştır. Düşmanın Aydın’dan birinci kez çıkartılması üzerine köyüne geri dönmüştür.Aydın’ın Yunanlılar tarafından ikinci kez işgali üzerine Yörük Ali Efe grubuna katılarak Köşk Cephesindeki muharebelerde yer almış ve Milli Mücadelenin sonuna kadar savaşmıştır.Bu  Kahraman Türk kadını “Benim yaptığımda ne var ki herkes yapar” diyerek ne kadar yüce ve alçak gönüllü olduğunu dile getirmiştir.Efe Ayşe Milli Mücadeledeki başarılarından biri Gazi Mustafa Kemal Paşanın teklifi ile TBMM’de Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyasına layık göründü.

Çete Emir Ayşe’nin İmamköy Köy Meydanındaki Büstü

ÇETE AYŞE KİTABININ YAZARI SABAHATTİN BURHAN KÖY MEYDANINDA ÇETE AYŞEYİ HALKIMIZA ANLATIRKEN

N. Karabulut

ÇETELERİN UĞRAK YERLERİNDEN BİRİ

OLARAK AYDIN ÜÇGÖZLER

İMAMKÖYLÜ ÇETE AYŞE

İmamköylü 23 yaşındaki kahraman Türk kızı Yörük Ali Efe çetesi ile birlikte düşmana vurulan ilk darbe olan Malgaç basınına ve daha bir çok şavaşa o da katıldı. Kurtuluş Savaşı’nın sonuna kadar kahramanca savaştı.

“Bazı kadınların içinde bir pehlivan; bazı erkeklerin içinde de, korkaklıklarından dolayı, bir kadın gizlidir. Kemer belindir, çizme ayağın, börk başındır. Mademki burası bizim vatanımız; biz de bu vatanın olmalıyız.”

ÇETE AYŞE

Ayşe Efe’ninKuvva-yı Milliye’ye nasıl katıldığını  elinde silah kaçan birinin elinden silahını  almasının ardından bir de dürbün bulmuş, savaşa katılmış, savaşta yaralanma tehlikesi geçirmiş , fakat çocuklarını komşusuna emanet eden bu kahraman Türk Kadını yine yılmamış, korkmamıştır.Aydın’ın Yunan İşgalinden Kurtulmasının ardından İmamköye dönen Ayşe Efe Yunanlıların tekrar Aydın’ı işgal etmeleri üzerine çocuklarını da alarak Çakmar’a gider. Daha sonra Yörük Ali Efe’yi bulur.Yörük Ali  Efe ile Mendegüme baskınına katılır. Teğmen Zekai, Danişmentli İsmail Efe de bu baskına katılmışlardır. Danişmentli İsmail Efe’nin kendisine  geri dönmesini, savaşın erkek için olduğunu söylemesi üzerine “Ben imam nasihati istemem” demiştir.Avcı Neferi Ayşe, Birinci Bölüğün dördüncü mangasında avcı neferi olan Ayşe Efe Mendegüme Muharebeleri sırasında sıtma nöbetine yakalanmış, köylü kadınlar kendisini götürerek tedavi etmişlerdir. Gökçen Efe köyde istirahat ettiği sırada Ayşe Efe’yi ziyaret etmiş, kendisine 25 lira bırakmıştır.Ayşe Efe iyileştikten sonra Eğrikavak’a doğru hareket etmiş, daha sonra Kurban Bayramı nedeniyle Dalama ’ya gelmiştir.  Bu sırada düzenli orduların kurulmasının ardından Ayşe Efe Yörük Ali Efe’nin önerisi üzerine tekrar cepheye dönmemiş, silahını Yörük Ali Efe’ye emanet edip «…kahpe alçak birisine değil de bir yiğide devretmesini…» istemiştir.Çete Emir Ayşe, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından sonra da köyünde yaşamını  sürdürür.  Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk 1933 yılında Aydın’a geldiğinde, kendi elleriyle Ayşe Efe’ye Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyasını takar. O, Milli Mücadele’nin İstiklal Madalyası sahibi tek kadın efesidir

ÇETE EMİR AYŞENİN KİŞİLİĞİ

İmamköylü Çete Emir Ayşe (Çete Emraşa) gözü karalığı   cesareti, dürüstlüğü    ve iyi nişancılığıyla ün yapmıştır. Emir Ayşe, ( Çete Emraşa) efe elbisesi  giyerek silaha sarılan Milli Mücadelede görev yapmış kadın kahramanlarımızdandır.

Çete Ayşe kırmızı yüzlü elmacık kemikleri çıkık, mert gözü kara  bir kadındır. Babasının adı Ahmet’tir.

İmamköy halkından Zikriye Yavaş’a  (89) yaşında bayramda ziyaret ettiğimizde  Çete Emir Ayşe’den söz açıldı.

 Çete Ayşe’nin komşuları olduğunu evlerinin karşısındaki evde oturduklarını söyledi. Çete Emir Ayşe kırmızı yüzlü elmacık kemikleri çıkıktır. Çok Asil bir kadın  sözünün eri,  mert ayrıca gözü kara kahraman bir kadındı dedi.

Çete Emir Ayşe’nin  yaşadığı ev şimdi yerine  yeni bina yapıldı. O burada eski tek katlı bir evde yaşıyormuş, Mezarı 2004 yılında İmamköy’ün örnek köy olması ile mezarı yapılmıştır.

“Efe“ Özellikle Batı Anadolu köy yiğidi, zeybektir. Efe olmak da efe kalmakta zordur. Efe, geleneğine göreneğine, kültürüne, diline düşkün, onurlu, yiğit, dürüst seçkin kişilerdir. Efeler çetelerin lideri konumundadır. Efe zeybek topluluklarının başkanına verilen adıdır.

Zeybek: Bir efenin yanında bulunan yiğitliği ve gözü pekliği ile öne çıkmış, kızanların eğitimi ile görevli kişi , Özellikle Batı Anadolu’da efelere verilen ad. Ege Bölgesi’nde Kızanlıktan yetişmiş, iyi nişancı, zeki ve yürekli kişilere zeybek olabilirler.

Kızan:Bir efenin çetesine yeni katılan gençlere denir. Bir efenin yanında olmak isteyen genç erkekler efeye başvururlar eğer efe tarafından kabul edilirlerse bir tören yapılarak ekibe alınırlar ve yetişmelerinden zeybekler sorumlu olurdu. Kızanlar hiç sorgulamadan efelerin emirlerini yerine getirirler.

“Çete“ Kelimesi yaptığım araştırmada ortak amaca ulaşmak için kendi kararlarıyla aralarında sıkı bir birlik kuran kümeye çete denir. Yada Ordu birliklerinden olmayan küçük birliktir.

ÇETE NEYE DENiR?: Bu yazıda sözünü ettiğimiz çete Mondros Ateşkes Antlaşmasının ardından İzmir ve Aydın’ın işgali üzerine Yerel sivil örgütlenmeler, Kuva-yi Milliye olarak ortaya çıkan ve düzenli ordulardan oluşan işgalci güçlere karşı gerilla savaşı uygulayan bağımsız yerel örgütlenmelerdir. Bu örgütler daha sonra TBMM’nin kurulması ile birleştirilmiş ve İnönü Savaşı sırasında da düzenli orduya dönüştürülmüştür.

Kuvva-yı Milliye nedir? Arapça bir kelime olan  “Kuvva” sözcüğü  “güç” anlamına gelir. Dilimize ise  “Kuva-yı Milliye” terimi  “ulusal güçler” anlamında girmiştir. Kuva-yı Milliye Yapılanması, işgal altındaki ülkelerde halk tarafından oluşturulmuş sivil direniş örgütlerine verilen addır.

Kadını-Gençi-Yaşlısı

Bu yüzden de, vatanın işgali karşısında halkın malının, canının, dininin, arz ve namusunun korunması, kısaca ülkeye karşı olabilecek her türlü saldırıya karşı eski askerî komutan ve askerler ile bunlara katılan halkın kendi aralarında oluşturdukları savunma birliklerine “Kuvvâ-yı Milliye” denilmektedir.

Milli Mücadelede kahraman kadınlarımız bütün gün akşamlara kadar fedakarca düşman ateşi içinde korkmayarak çetelerimize su, ekmek gayret vererek ne kadar güçlü olduğumuzu gösterdiler. Kadınlar birbirlerine birlik beraberlik çağrısı yaptılar ne duruyorsunuz erkeklerimiz erlerimiz genç kızanlarımız savaşırken bize beklemek durmak yakışmaz biz de elimizden geleni yaparak birlik beraberlik yapalım hiç bir şey yapamazsak bir testi su, yoğurt evde ne unu varsa darı veya arpa ununda ekmek çörek bazlama yapıp savaşçılarımıza götürelim.

Gerek Yunanlılarla kanlı çarpışmaların yapıldığı Aydın Savaşı, gerekse işgal yıllarının tamamında Türk kadının rolü büyüktür.  Aşağıdaki resim Dokuz ressamın gözünde kurtuluş savaşı resim:

http://imamkoy.com/wp-content/uploads/2011/08/APDC02832.jpg

İmamköylü Kadın Efe

Çete Emir Ayşe’nin hem acı­lar­la, hem de kah­ra­man­lık­lar­la dolu ha­ya­tı, he­pi­miz için ibret ve­ri­ci­dir.
Ya­zı­mı, o yü­rek­li, yurt­se­ver ve “to­puk­lu efe” sı­fa­tı­nı ger­çek­ten so­nu­na kadar hakkeden eli öpü­le­si kah­ra­man ka­dı­nın hayat öy­kü­sü­nün gi­ri­şiy­le nok­ta­lı­yo­rum:

                                      Nermin KARABULUT

Mustafa Kemalin Atatürk’ün Türk Kadınları Hakkında Düşünceleri

Dünyanın hiçbir yerinde, hiçbir milletinde Anadolu köylü kadınının üstünde kadın çalışmasını zikretmeye imkân yoktur ve dünyada hiçbir milletin kadını “Ben Anadolu kadınından daha fazla çalıştım, milletimi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar himmet gösterdim” diyemez”      ATATÜRK

Çete Ayşe Türküsü

tıklayın seyredin

Hazırlayan ve Yazan : Nermin Karabulut

e- kitabı siz okuyucularım için hazırladım.

İşleme Fakültesi  Mezunuyum.

Anadolu Ünv. Uzaktan eğitim Yönetici Asistanlığı Sertifikasına sahibim.

İstanbul İşletme Enstitüsünden  online eğitimle almış olduğum  Etkili İletişim Stratejileri ve Beden Dili,İş hayatında Yazışma Teknikleri, Mobing Eğitimi sertifikalarına sahibim.

Aydın Adnan Menderes Üniversitesinde Görev Yapmaktayım.

Önceki yıllarda İmamköy tanıtımı için site hazırlamıştım.

yoğun ilgi oldu. Daha kolaylık olsun diye biraz daha kısaltılmış olarak bu yazı dizisini hazırladım. Biraz zor oldu ama başarmışımdır inşallah, Ayrıca yapmış olduğum aurboox  olarak İlek yazımız vardır.

yazımızın sonunda Çete Ayşe türküsü videosunu yayınladım.

Daha Ayrıntı için: İmamköy.com sitesi Çete Emir Ayşe yazında daha geniş ve kapsamlı yer verilmiştir.

İletişim Adresim:[email protected]