TARİHİN DOĞAYA ŞARKI SÖYLEDİĞİ BAYBURT

Boy boylayan, soy soylayan Dedem Korkut diyarı Bayburt’ta doğru yol alırken Anadolu’nun bu şirin şehrini merak ediyordum. Bayburt’ta daha gelmeden Kop Dağında dikkatimi bir anıt çekti. Bu anıtın 1916’da Ruslara karşı direnirken ölen şehitlerimiz için yapılmış olduğunu öğrendim.

Buluşma noktamız Saat Kulesiydi. Saat Kulesi’ne doğru ilerlerken Bayburt Kalesi bizi tüm ihtişamı ile karşılıyordu. Elif öğretmen bizi Bayburt’un yöresel kıyafeti ehramla karşılamıştı. Ehramın rengi, motifleri ayrı ayrı manalara gelirmiş. Daha birbirimize merhaba bile demeden davul ve zurna sesiyle ortalık bir anda şenlendi. Elif öğretmenin öğrencileri bizi Bayburt yöresine ait bar oyunları ile karşıladı. Elif öğretmen sergiledikleri bar oyunlarının isimlerini bana tek tek söyledi:Mektebin Bacaları, Sarıkız, Temur Ağa ve Tiliko..

Bu güzel şehri şimdiden merak ediyordum. Hep birlikte Şehit Osman tepesine gitmek için yola çıktık. Şehit Osman tepesine vardığımızda bizim için Bayburt’a ait yöresel bir kahvaltı sofrası hazırlanmıştı. Kahvaltı sofrasında bulunan Bayburt ketesinin, tandır ekmeğinin, çiçek balının, civil peynirinin ve gögermiş peynirinin meşhur olduğunu söylediler. Kahvaltı sofrası harikaydı birçok yöresel ürün vardı. Yaptığımız bu güzel kahvaltıdan sonra, Şehit Osman’da bulunan türbelerin Saltuk kumandanlarından Mengüç Gazi’nin kardeşi Osman ve kız kardeşine ait olduğunu öğrendim. Şehit Osman tepesinde şehir ayaklarımızın altında gibiydi. Süzüle süzüle şehir merkezinden akan Çoruh Nehri şehre ayrı bir güzellik katıyordu. Ben Çoruh nehrine hayran hayran bakarken bu nehrin dünyanın en hızlı akan nehirlerden biri olduğunu duyunca çok şasırmıştım. Buradan Bayburt kalesine doğru yol alırken;  Bayburt Kalesi’nin tarihinin çok eskilere dayadığını ve Türkiye’deki yüzölçümü bakımından en büyük 3. alana sahipmiş. Kalenin daha önce üzerinde çiniler varmış. Bu yüzden ismi tarih kitaplarında Çinimaçin Kalesi olarak geçermiş. Aynı zamanda kalenin Dede Korkut hikayesinde ki Bamsı Beyrek’in feth edip ün kazanmak için yola çıktığı kale olduğunu ve üstelik her yıl Temmuz ayının ilk haftasında uluslararası Dede Korkut şenlikleri yapıldığını öğrendim. Elif öğretmen de bana Bamsı Beyrek’in mezarını ve Dede Korkut türbesinin Bayburt da olduğunu söyledi. Hikayelerini okumam için de bana Dede Korkut kitabını hediye etti. Bayburt Kalesi’nde ki manzara eşliğinde bolca fotoğraf çekildik.

Elif öğretmen, şimdi gideceğimiz İmaret Tepe Şehitliğinden Bayburt’u seyretmenin ayrı bir keyif olduğunu söyledi. İmaret Tepe’ye çıktığımızda gerçekten de şehir bir başka güzel görünüyordu. Burada 1918 yılında Ermeni çeteciler tarafından şehit edilenlerin anıt mezarlarını da ziyaret etmeyi de unutmadık.  Aynı zamanda Bayburt’un ünlü şairlerinden olan Şair Zihni’nin anıt mezarı da burada bulunuyordu. Şair Zihni’nin ilk akla gelen şiirlerinden;

“Vardım ki yurdumdan ayağ göçürmüş /Yavru gitmiş ıssız kalmış otağı

Camlar şikest olmuş meyler dökülmüş /Sakiler meclisten çekmiş ayağı” dörtlüğünü bilmeyen yokmuş Bayburt’ta.

Bayburt’ta  Şair Zihni gibi daha nice ünlü şairler ve güzel şiirleri olduğunu, bunlardan bazıları: İrşadi,Celali, Ağlar Baba ve Hicrani gibi şairler olduğunu öğrendim. Sırada merek ettiğim Baksı müzesi vardı. Müze ismini köyün eski isminden almış, Çoruh vadisine bakan bir tepenin üzerinde kurulu dünyaca ünlü olan sıradışı bir müzeydi. Müze Bayburt’a 45 kilometre uzaktaydı. Yol boyunca Çoruh Nehri’ni ve dağların manzarasını izleyerek yolun nasıl bittiğini anlayamadık. Müzede Çağdaş sanat ve geleneksel el sanatları sergileniyordu. Baksı Müzesi’nin 2014 yılında Avrupa Konseyi müze ödülüne layık görülmüş olduğunu öğrendim. Müzeden ayrılırken her ayrıntıyı hafızama kaydetmiştim.

Otobüse bindiğimizde Elif öğretmen gideceğimiz yeri gördüğüm de çok şaşıracağımı söyledi. Benim merakım iyice artmıştı. Aydıntepe ilçesine gidiyorduk. Otobüs bir çay bahçesinin yanında durmaz mı?  Çay bahçesinin içinde Yeraltı Şehri için giriş yazıyordu. Çok şaşırmıştım. Burası yüzeyden 2- 5 metre derinde yapı malzemesi kullanılmadan, ana kayaya oyulmuş, odalar ve mekanlardan oluşmaktaydı. Burasının daha çok sığınma amaçlı kullanılmış olduğunu öğrendim. Hayranlıkla gizemli Yeraltı Şehri’nde ilerliyorduk. Ben geri döneceğimizi zannediyordum. Oysa tamamen farklı bir noktadan dışarıya çıktık.

Artık akşam olmuştu ve çok acıkmıştık. Bayburt’un kültürel ve doğal zenginlikleri gezmekle bitmiyordu. Daha görmediğimiz bir çok yer vardı. Fakat akşam olmak üzereydi ve artık gezimizi burada sonlandırmak zorunda kalmıştık.Hep birlikte Kaleardı Parkındaki akşam yemeğine katıldık. Bizi muhteşem yemeklerin olduğu yer sofrası bekliyordu. Gavut çorbası, yavan çorba, imir dolması, ekşi lahana,lor dolması , galacoş, Bayburt tava, yalancı dolma, yaprak mantı, su böreği , tel helvası, tatlı çorba  neler yoktu ki… Tüm bu yöresel lezzetler tadılmaya değerdi.

Dolu dolu bir gün daha geçirmiştim. Gece deliksiz bir uyku çektikten sonra Bayburt’un tertemiz havasıyla güne merhaba dedim. Tarihin doğaya şarkı söylediği Bayburt’u tanıma fırsatını verdiği ve ağırladığı için Elif öğretmenime çok teşekkür edip, annem ve babamla beraber yeni bir şehre doğru yola çıktık.

ELİF İSLAM EREL

KALEARDI 75. YIL İLKOKULU

BAYBURT

             TEŞEKKÜRLER