Dolaşım Sistemi-Kalp ve Damarların Yapısı

KALBİN YAPISI ve ÇALIŞMA ŞEKLİ

– Kalp, göğüs boşluğunun merkezinde, göğüs kemiğinin altında sol akciğere daha yakın yer alan, yaklaşık olarak bir yumruk büyüklüğünde kaslı bir organdır.

– Kalp, üstte iki kulakçık, altta iki karıncık olmak üzere dört odacıktan oluşur.

-Sol kulakçık ve sol karıncıkta temiz kan (oksijence zengin kan), sağ kulakçık ve sağ karıncıkta ise kirli kan (karbondiositçe zengin kan) bulunur.

-Kulakçıklar ile karıncıklar arasında ve atardamarların karıncıktan çıktığı noktalarda kapakçıklar bulunur.

1. Perikard (dış tabaka):Kalbin dışını saran bağ dokudan oluşan çift katlı zardır. Arasında sürtünmeyi azaltan sıvı bulunur.
2. Miyokard (orta tabaka):Yapısı çizgili kasa, çalışması düz kasa benzeyenkalp kası tabakasıdır. Kulakçıklarda ince karıncıklarda kalındır. Sol karıncıkta ise sağ karıncıktan daha kalındır. Aorttan ayrılan küçük bir damar miyokard tabakasında kılcallara ayrılarak koroner damarları oluşturur. Bu damarlar kalp kasına besin ve oksijen getirir. Metabolik atıkları uzaklaştırır.

1. Endokard (iç tabaka):Tek sıralı yassı epitel dokudan oluşmuştur. Bu tabaka kalbin iç yüzeyini örter. Aşınmayı önleyen kaygan bir yapı oluşturur. Kanın akışını kolaylaştırır. Kan damarları bulunmaz.

-Kalbin ritmik kasılma ve gevşemesinin atardamarlarda hissedilmesine nabız denir. Nabız, kalp atış sayısını verir.

-Kalbin kasılıp gevşemesi sırasında kanın atardamar duvarına yaptığı basınca tansiyon adı verilir.

-Büyük tansiyon; karıncıkların kasılması sırasında kanın atardamar duvarına yaptığı basınçtır.

-Küçük tansiyon; karıncıkların gevşemesi anında kanın atardamar duvarına yaptığı basınçtır.

-Sağlıklı bir insanda dinlenme hâlinde büyük tansiyon 120 mm Hg, küçük tansiyon ise 80 mm Hg basıncındadır.

Bu yapıların uyarısı ile gerçekleşen olaylar sırası ile;

1.Otonom sinirlerle SA uyarılır.

2. SA, uyarıları kulakçıklara iletir.
3. Kulakçıklar kasılır. Kan karıncıklara dolar.
4. Uyarılar AV ye daha sonra sırası ile his demetlerine ve purkinje liflerine geçer.
5. Karıncıklar kasılır. Kan atar damarlara geçer.

   Kalp Atım Hızını Etkileyen Faktörler

   Kalbin çalışmasını hızlandıran faktörler	Kalbin çalışmasını yavaşlatan faktörler
   1. Sempatik sinirler 2. Adrenali hormonu 3. Tiroksin hormonu 4. Kanda CO2 artışı (kanın pH’sının düşürür). 5. Vücut ısının yükselmesi 6. Nikotin, kafein vb kimyasallar ve ilaçlar 7. Ortam sıcaklığının azalması	1. Parasempatik sinir (vagus siniri) uyarısı ile salgılanan asetil kolin. 2.Vücut ısısının azalması 3. Ortam sıcaklığının belirli oranda artışı. 4. Ca++ gibi minerallerin eksikliği.

-Atardamarlarda kanın hareketini sağlayan faktörler;

-Karıncıkların kasılmasıyla oluşan kan basıncı,

-Damar duvarında bulunan düz kasların kasılma ve gevşeme hareketi,

– Arkadan gelen kanın öndeki kanı itmesi

-Kalpten aşağı inen damarlarda yer çekiminin etkisi

2. Toplardamar

-Vücuttan toplanan kanı kalbin sağ kulakçığına getiren damarlardır. Kanın akış yönü vücuttan kalbe doğrudur.

-Akciğer toplardamarı hariç vücuttaki tüm toplardamarlar kirli kan taşır.  Akciğer toplardamarı temiz kan taşır.

-Toplardamarlar da atardamarlar gibi dıştan içe doğru üç tabakadan oluşur.

-Atardamarlardan farklı olarak toplardamarlarda;

-Dışta bulunan bağ doku lifleri azdır.

-Kas dokusu incedir.

-Orta tabakada elastik lifler yoktur.

3. Kılcal Damarlar

-Genellikle atardamarlar ile toplardamarlar arasında bulunur.

-Tek katlı yassı epitel dokudan (endotel) oluşur.

– Kan ile doku sıvısı arasında madde alışverişini sağlar.

-Toplam çap alanı (toplam yüzeyi) en geniş olmasından dolayı kan akış hızı en yavaş olan damarlardır.

-Böbreklerdeki nefronları oluşturan yapılardan birisi olan glomerulus kılcalları, vücut kılcallarından farklı olarak hem çift katlı yassı epitelden oluşur hem de iki atardamar arasında bulunur.