DANS TANIMLARI

1)Dans ya da Raks, tüm vücudun bir müzik ritmi eşliğinde estetikle birlikte çalıştırılabildiği bir gelenek, sanat, bir tedavi şekli veya sadece bir ifade şekli olabilir.

2)Müzik temposuna uyularak yapılan ve estetik değer taşıyan düzenli beden hareketlerine verilen ad.

3)Belirli bir müziğe uyularak yapılan, bu yönden müzikle kaynaşan ve estetik değer taşıyan vücut devinimleri.

4) Bir müzik eşliğinde, vücut hareketleriyle duyguları ifade etmeye imkan veren sanat

Dans hem bir sanat kolu, hem de toplum hayatının bir eğlence vasıtasıdır. Dans, tarih öncesi çağlardan beri vardır.

İlkel insanlar dansı biliyor, çeşitli vesilelerle dans ediyorlardı. Bugün, mağara duvarlarına çizilmiş resimlerden bunu anlıyoruz. Hatta arkeologlar, bu resimler üzerindeki incelemelerine dayanarak, insanların daha konuşmaya başlamadan önce dans ettiğini iddia etmektedir.

Gerçekten eski insanlar birçok duygularını dansla ifade ediyordu.

Ahenkli sallanış ve titreşim, Afrika insanının bütün faaliyetlerinde önemli rol oynar. Bu dans kutsaldır. Topluluk o dansta kendisiyle ve kendisini çevreleyen âlemle olan derin bütünlüğünün ve birliğinin farkına varır. Kutsallık, burada ahenk ve güçten dokunmuş, gittikçe genişleyen bir örtü gibidir.

Resim : İlkel dans

Dansın Tarihi ve Ortaya Çıkış Hikayesi

Dans, yaklaşık 4000 yıllık geçmişi içinde çok hızlı bir gelişim gösterdi.

Bale, modern dans, Vals, tango, hip-hop, break dans, latin dansları, afrika ve çin dansları, postmodern dans gibi çok çeşitli kollarda; unutulmaz yapıtlar, unutulmaz yıldızlar ortaya çıktı.Bugün artık, türler ve öğretiler iç içe girmiş durumda.
İnsanlık tarihi boyunca dans, her ne şart ile olursa olsun hep var olacak ve özgür, ifade, iletişim biçimi olmaya devam edecektir.

Uygarlıklar geliştikçe, ilkel büyü dansların­dan dinsel törenler ve ayinler doğdu. Dansta kurallar ortaya çıktı ve dans çok tanrılı dinler­de tapınmanın önemli biçimlerinden biri ol­du.

Tapınaklarda rahipler, zengin evlerinde ise köleler doğum, evlilik, cenaze ya da sarayla ilgili tüm törenlerde dans ederlerdi.Eğlence için dans etme ilk olarak Mısır’da başladı.

Sonraki yıllarda Eski Yunan’da dans daha da gelişti. Bütün dinsel törenlerin önemli bir ögesi ve ayrıca bir eğlence kaynağı olan dans aynı zamanda tiyatro oyunlarının başlıca te­melini oluşturdu. Köylülerin harman döver­ken yaptıkları ritmik hareketlerden Yunan tiyatrosu doğdu. Yunancada “dans ederim” anlamına gelen “koro” sözcüğü ilk olarak, sahnede dans eden, söyledikleri şarkılarla oyunu açıklayan ve yorumlayan bir grup oyuncuyu tanımlamak için kullanıldı. Dansla­rı tasarlamak ve düzenlemek anlamına gelen koreografi sözcüğü de Yunan kökenlidir.

Resim : Dinsel törenler( ayinler)

Topluluklar yavaş yavaş geliştikçe, dans şekillerinde değişiklik olduğu gibi, dansın maksatları, da değişmiş, zamanla sanat halini almıştır. Bundan başka toplum tabakalarında sınıf farkının olması, özel dans çeşitlerinin de doğmasına yol açmıştır. Halk tabakalarının dansı «halk oyunları» (folklor dansı), yüksek tabakanın, şehirlilerin dansları da «salon dansları şeklinde gelişmiştir. Bale ise, dansın sanat haline gelmiş şeklidir. Salon dansları önce Avrupa ülkelerinde başladı.

Önceleri sadece asiller arasında erkek ve kadın karşılıklı oynayarak dans ediliyordu. Rönesans’tan sonra geniş halk tabakalarına yayıldı. Bugünün klasik salon dansları olan vals, polka, mazurka, kadril gibi danslar 18. ve 19. yüzyıllarda doğdu. 20. yüzyılın başlarında ise tango, foxtrot, charleston, rumba gibi danslar icat edildi. 20. yüzyılın İkinci yarısında ise dans çeşitleri hızla artmaya, çok hareketli yeni yeni danslar icat edilmeye başlandı.

Swing/ jitterbug, rock’ın roll, ! mambo bu dansların başlıcalarıdır. Günümüzdeki salon danslarında artık özel kaideler aranmamakta, çiftler müziğin ahengine ayak uydurarak dans etmektedir. Bu yeni dansların başlıcaları şunlardır: Twİst, madison, surf, locomotion, shake ve monkey.

Resim : Vals

DANS BİÇİMLERİ

1) Klasik Dans:Klasik veya dömi-karakter bale eserlerinde anlatımda konunun bütünlüğünü sağlamak amacıyla bazen folklorik danslar da kullanılır. Eserin konusunun geçtiği yer veya öyküde yer alan karakterlere göre bu danslar şunlar olabilir:

Temel danslar (Polka: Orta Avrupa, Mazurka: Polonya, Çardaş: Macar): Çeşitli kültürlerin geleneksel folklorik dansları baleye uyarlanmıştır. Konuya göre birçok klasik bale eserinde bunlar kullanılır. Türk folklor adımları da baleye uyarlanarak evrensel boyuta taşınmaktadır (Çeşmebaşı balesi).

Karakter dansları: Bir eserde konuyu anlatmak, belli bir karakteri tanımlayabilmek için yapılan koreografi karakter dansıdır. Örneğin bir balıkçı ya da avcı karakterinin dansıdır.

Resim : Bale

2)Modern dans: Bir konuyu anlatmak için yapılan, klasik bale adımları ve kurallarına uymayan danstır. Örneğin Pina Bausch bir koreografisinde İstanbul’u anlatmıştır.

3)Soyut dans: Soyut bir duygu ya da olguyu anlatmak için ya-pılan, klasik bale adımları kullanılan ama klasik kalıplardan çı-kılarak yapılan dans şeklidir. Soyut dansta form, renk, ışık gibi öğeler de kullanılır. Frederick Ashton’un, Cesar Franck’ın (Sezar Frank) müziğiyle sahnelediği Symphonic Variations (Senfonik Varyasyonlar) eseri soyut dansın en güzel örneklerinden biridir.

4)Diğer danslar: Koreografi, yani dansın adımları dansın özelliğini belirler. Folklor, salon dansları (Vals, Tango, Salsa, vb.), Caz, Tap, Rock dansları ve hatta Hip hop kullanılan müziğe uygun adımlarla yapılan danslardır. Bu dans biçimleri de koreografi gerektirdiğinde bale içinde kullanılır.

Resim  : Tango

Türkiye’de dansın gelişimi

Türk dansları: Dini, klasik ve halk dansları olmak üzere üç çeşit gösterir.

Yüzyıllar boyu dünyada etkisini gösteren dans, Türklerde de özel bir ilgiyle kabul edilmiştir. Türklerde dans tarihini incelemek için Osmanlı dönemine doğru gitmek yeterlidir. Sarayda raks eden cariyeler yani harem kızları tüm hünerlerini göstererek raks etmişlerdir. İlk okul ise Osmanlı Musiki ve Raks Cemiyetidir. Ancak daha sonra kadın ve erkeklerin birlikte yapması uygun görülmediği için okul kapatılmıştır. Türkiye’de gelişimi daha çok kurtuluş savaşından sonra gerçekleşmeye başlamıştır.

    Mustafa Kemal Atatürk, bu sanata özel önem vermiş, dönemin popüler türlerini ülkemizde yaygınlaşması için çalışmalar yapmıştır. Zeybek, horon gibi halk oyunları da bu kültürün önemli bir bölümünü oluşturmuştur. Milli geleneklerimiz dansla yaygınlaşmış, diğer ülkeler tarafından bilinmesi sağlanmıştır. Atatürk, Selim Sırrı Tarcan’dan “Milli hususlarımızı gösteren bir tür dizayn ederek” günlük kostümlerle dans etmesini istemiş; Tarcan’da, buna karşılık ünlü “Sarı Zeybek” ve “Tarcan Zeybeği” danslarını yaratmıştır.

Türk Halk Oyunları

Türkçe’de “halk dansları” yerine çoğu kez “halk oyunları” denir. Yörelere göre farklılıklar taşıyan halk oyunları değişik adlarla, değişik müzik, giysi ve hareketlerle oynanır. Halk oyunlarının bayram, şenlik, düğün, as­kere gidenleri uğurlama, karşılama gibi her türlü toplu eğlenti ve gösteride yeri vardır.
Türk halk oyunları, oyun sırasında yapılan çeşitli hareketlerle değişik olay ve ilişkileri simgeler. Bazı oyunlarda savaştan zaferle dönenlerin sevinçleri simgesel bir gösteriyle sunulur. Bu tür halk oyunlarında sıçramak, hoplamak, tepinmek gibi coşkun hareketler yapılır, haykırış ve çığlıklarla sevinç dışa vu rulur. Bazı oyunlarda doğaya ve beklenmedi kolaylara karşı duyulan tepkiler, tarımsal üre tim etkinlikleri, iki sevgilinin birbirine davranışları, hayvan ses ve hareketlerinin taklitleri ve toplu yaşamdan değişik kesitler simgesel hareketlerle ortaya konur.

Türk halk oyunları yörenin özel giysilerini giymiş oyuncular tarafından, her zaman müzik eşliğinde oynanır. Bu müzik yalnızca çalgı ya da sözle oluşturulduğu gibi çalgılı ve sözlü de olabilir. Birçok halk oyununun müziği çok yaygın ve ünlüdür. Özellikle türküsüyle çok tanınan ve türküsü daha çok bilinen halk oyunları da vardır.

Resim :Türk halk oyunları

DANS ÇEŞİTLERİ
Vals,Tango,Çarliston,Cha Cha,Swing,Rock’n Roll,Break Dance,Mambo,Samba,Mazurka,Twist,Oryantal,Salsa ,Merengue, Bachata,Rumba, Bale, Flamenko, Paso Doble,Sirtaki,Oryantal,Mertüe,Gavo,Kadril,Polka,Jig,…

DANS İLE İLGİLİ BİLGİLER

Beş standart dans türü bulunmaktadır: Yavaş Vals, Tango, Viyana Valsi, Yavaş Fokstrot ve Quickstep.

Beş adet Latin dansı vardır: Samba, Cha-Cha, Rumba, Paso Doble ve Jive.

Modern dans, balenin değişmez ve katı kurallarına bir tepki niteliğinde doğmuştur.

Resim: Samba

Modern Dans

18. ve 19. yüzyıllarda özellikle Almanya ve Amerika kökenli olarak ortaya çıkan modern dans, aslında birçok alt dans grubunu da barındırır. Bir konser dansı olması yanında, baleye de benzetilir.
Tüm gelişim dönemleri boyunca  koreografları ve

dansçıları  sosyoekonomik değişimlerden etkilenmişler ve dünya üzerindeki bu değişimleri danslarına da yansıtmışlardır.  Modern dans bu yönüyle hayata dokunduğu ve hayatın içinden olduğu gibi, özellikle esneklik gerektirmesi, dans ile birlikte kullanılan egzersizleri ve temel vücut kondisyon çalışmaları ile, dans olmanın yanı sıra bir disiplin olarak da düşünülebilir.

Resim: Modern dans

Halk Dansı 

Halk dansı, “Ait olduğu toplumun kültür değerlerini yansıtan; bir olayı, bir sevinci, bir üzüntüyü ifade eden; kökeni din ve büyü ile ilgili (majik ve kültik) olan; müzikli (bir müzik aleti eşliğinde veya müzik aleti olmaksızın, el , ayak gibi organlarla tempo tutarak) olarak, tek kişi veya gruplar halinde icra edilen; ölçülü ve düzenli hareketlerdir.”

Halk Dansları günümüz danslarının pek çoğu eski halk danslarından türetilmiştir. İlkel toplumların dansları uzun bir süre öz günlüklerini korumuş, bazıları zamanla ya unutulmuş ya da birtakım değişikliklere uğramıştır. Halk dansları iki ayrı grupta toplanabilir: Dinsel ya da törensel amaçlı danslar ile eğlenmek amacıyla yapılan danslar.

Resim: Polonya halk dansları

SON

SEVEN ART ON MY TEN FİNGERS

ON PARMAĞIMDA YEDİ SANAT

eTwinning Projesi