BİLGİSAYAR DESTEKLİ BİYOLOJİ ÖĞRETİMİNİN

                 ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ

                         Filiz ARIKAN

                         Mustafa AYDOĞDU

                         Mustafa DOĞRU

                         Muhammet UŞAK

Özet

Araştırma, Biyoloji öğretiminde bilgisayarın;

1. Ders sunu

2. Etkileşimli alıştırma-tekrar

3. Problem çözme

4. Değerlendirme aracı olarak kullanımının öğrenci başarısına etkisini gözlemlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Ön-son test uygulanmış, deneysel alanda gerçekleştirilmiştir. Denekler, Anadolu Lisesi 9.sınıf öğrencilerinden oluşturulmuştur. 2001-2002 yılının I. Döneminde gerçekleştirilmiştir. Kontrol grubuna nükleik asitler konusu geleneksel metotlarla işlenmiş, deney grubuna bilgisayar destekli öğretim metodu kullanılmıştır.

Uygulama bitiminde son test ve ardından kalıcılık testi uygulanmıştır.

Ulaşılan sonuç şudur ;

• Bilgisayar destekli öğretim metodu, geleneksel metotlara göre öğrenci başarısını ve öğrenmede kalıcılığı sağlamada daha etkili olmuştur.

Anahtar sözcükler: Bilgisayar destekli öğretim, Biyoloji öğretimi, nükleik asitler.

E-twinning kulübü olarak yaptığımız çalışmalar;

EĞLENCELİ BİYOLOJİ

Voki karakterler oluşturmanızı, oluşturduğunuz karakterleri konuşturmanızı ve hazırladığınız çalışmayı istediğiniz şekilde paylaşmanızı sağlayan bir Web2 aracıdır.

http://www.voki.com/site/vokishare?&chsm=392f7054a91176423e2ffa76f120f680&mId=3179697

http://www.voki.com/site/pickup?

scid=14391951&height=330&width=575&chsm=e5a5a3f7603cb762549eaef321c1195c

LEARNING APP

ORGANİK İNORGANİK BESİNLER

Bulmaca, eşleştirme ve daha birçok etkinlik hazırlayabileceğiniz web2 aracıdır.

https://learningapps.org/watch?v=p70kfnton17

CANVA / LOGO MAKER

 Kartvizit, logo, sunum ve daha fazlasını tasarlayabileceğiniz web2 aracıdır.

LOGO ANKET VE SONUÇLARI

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfOf8YUwvsB8LttlVC-1rqFigBUxUtEeNd75MeNMFeAgfADjQ/viewform

WORD CLOUD / TAGUL

BESİNLER

EMAZE

Sunum hazırlama programıdır

BİLİM İNSANLARI

https://www.emaze.com/@AORZTFZFI/biyoloji

https://app.emaze.com/@AORZTFFCR/congrats-grad

https://www.emaze.com/@AORZQWICF/charles-darwinin-biyolojiye-olan-katks

KİZOA

BİLİMSEL BASAMAKLAR

  Fotoğraflar, videolar, müzikler, yazılar ve efektlerle oluşturabileceğiniz online slayt yapma ve video düzenleme programı.

https://padletuploads.blob.core.windows.net/prod/225454275/f4d133da7ed0ce0cae2178f4d04c6939/giphy.mp4

https://padletuploads.blob.core.windows.net/prod/225881726/1bc782db6d756647c663bfdb5e870f1d/domates.mp4

OURBOOX

HÜCRE, SINIFLANDIRMA,MADDE GEÇİŞİ

http://www.ourboox.com/books/organeller-7/

http://www.ourboox.com/books/protista-2/

MIND MINISTER

BİYOLOJİNİN ALT BİLİM DALLARI

https://www.mindmeister.com/978044208?t=FWxQOMYbbm

KAHOOT

  Öğretmenlerin soru ve cevapları girerek hazırladıkları sınavları öğrencileri ile bir kod yardımı ile sınıf içinde uygulamaya dönük bir araçtır.

QUIVER

HÜCRE İLE İLGİLİ AKTİVİTELER

BIETABLE / STOP MOTION

SAĞLIKLI BESLENME VE BESİNLERİN FAYDASI

https://biteable.com/watch/benefits-of-walnuts-1711072/

SURVEYMONKEY

PROJE DEĞERLENDİRME ANKETİ VE SONUÇLARI

https://tr.surveymonkey.com/r/6MPZXNK

SWAY

Blog Hazırlama Aracı

https://sway.com/imHuQupnSgr5cCmD?ref=Link

PADLET

https://padlet.com/dotorer/rac8jn2nos3z  – Öğrenci Tanışma Etkinliği                 – Voki

https://padlet.com/dotorer/yoww63qbiaiu – Organik İnorganik Besinler               – Learning App

https://padlet.com/dotorer/a2iis0f4eksa    – Logo ve Afiş                                    – Canva / Tagul

https://padlet.com/dotorer/5rennfqrz9ek   – Canlıların Yapısını Oluşturan Besinler – World Cloud

https://padlet.com/dotorer/efkt8n5ue9un  – Bilim İnsanları                                 – Emaze

https://padlet.com/dotorer/q9e9dqn8275h – Bilimsel Çalışma Basamakları           – Kizoa

https://padlet.com/dotorer/g1pq6g5we5gk – Biyolojinin Alt Bilim Dalları               – Mind Minester

https://www.youtube.com/watch?v=R9A8wYbjpxQ – Proje Videosu                     – Kizoa

BREGEAL – EĞLENCELİ BİYOLOJİ PROJE AKTİVİTELERİ

https://padlet.com/dotorer/rf0ntv3sro7j

Giriş

  Gelişen dünyamızda 21.yüzyılın bireylerinin yetişmesinde öğretim teknolojisinin yeri ve önemi oldukça büyüktür. Eğitimde teknolojik anlamda yararlanabilmek, insan davranışlarının analize dayalı bir disiplin olarak gelişen eğitim teknolojisiyle mümkündür.

  Eğitim teknolojisi, davranış bilimleri ile iletişim alanındaki araştırma bulgularına dayalı olarak, öğretme-öğrenme süreçlerini sistematik biçimde tasarlama, uygulama, değerlendirme ve geliştirmeyi esas alan bir eğitim bilimidir. (Eisele ve Eisele, 1994,2-3)

  Bugün bilgisayarın etkinliği değil, “bilgisayar nasıl verimli kullanılır? “ sorusu araştırılmaya başlanmıştır. Bilgisayar Destekli Öğretim Yöntemi ( B.D.Ö ) ile ilgili yeni uygulama sonuçlarının araştırılması büyük yarar sağlayacaktır.

• Bilgisayar Destekli Öğretim ( B.D.Ö )

  Eğitimciler, öğretmenlerin ve öğrencilerin üretkenliğinin geliştirilmesi için bilgisayarların çok güçlü bir aygıt olduğunu giderek artan bir şekilde görüyorlar ve eğitim-öğretim işlemlerinde bir devrim yapabilme yeteneği olduğunu belirtiyorlar. (Becker,1991,385)

  En etkili iletişim ve bireysel öğretim aracı olarak nitelendirilen bilgisayarların işlevleri artmakta ve kapasiteleri çoğalmaktadır.

Eğitim alanında;

• Araştırma

• Yönetim

• Rehberlik

• Ölçme-değerlendirme

• Öğretme-öğrenme süreçlerinde yararlanılan bilgisayar (Hızal,1989,26)

• Öğrenciye

• Öğretmene

• Eğitim kurumlarına ve eğitim sistemine yarar sağlamaktadır.

Bilgisayarlardan öğretme-öğrenme süreçlerinde en yaygın olanı BDÖ’dür.

BDÖ’de bilgisayar;

• Bir eğitim aracı ve

• Öğrenmenin meydana geldiği ortam olarak kullanılmaktadır.

BDÖ ;

• Bilgisayarın ders içeriklerini doğrudan sunma

• Öğrenilenleri tekrar etme

• Problem çözme

• Alıştırmalar yapma vb. etkinliklerde kullanılmasını esas alan eğitim teknolojisidir. ( Aleksi ve Troppil , 1985, 60; Moersch, 1987,1; Hızal, 1991,79 )

  BDÖ’de bilgisayar; öğretime seçenek olarak değil, sistemi tamamlayıcı ve güçlendirici bir öğedir. Bilgisayar kitap, arkadaş ve öğretmen gibi öğelerle birleşerek destek olmaktadır. (Keser,1988,89; Güneş, 1991,10; Demirel,1994,73; Taşçı, 1993,11; Numanoğlu, 1990,13)

BDÖ için gerekli öğeler;

• Donanım

• Yazılım

• Laboratuvar

• Öğretmen eğitimi ve

• Yardımcı personel eğitimidir.

  En fazla dikkat çeken, ders yazılımıdır. ( Keser,1998,105; Numanoğlu, 1990,13; Şeniş,1991,183; Shelley ve Hunt,1984,164; Bitter ve Camuse,1984)    

BDÖ sürecini etkileyen faktörler;

• Öğrenci motivasyonu

• Yenilik

• Etkileşim

• Bireysel öğrenme farklılıkları

• Ders yazılımlarının türü, kapsamı ve niteliği

• Öğretmenlerin BDÖ algılama biçimi, tutumu, beklentisidir. (Aşkar, 1991,174 )

1.2.Bilgisayar Destekli Öğretimin Amaçları

 Bilgisayarın temel amacı, materyalleri ya da bilgiyi en iyi şekilde kullanmada öğrenciye ve öğretim sürecine yardım etmektir.

BDÖ’nün amaçları ;

• GY’yi daha etkin hale getirmek

• Öğrenim sürecini hızlandırmak

• Zengin bir materyal sağlamak

• Ucuz ve etkili öğretimi gerçekleştirmek

• Telafi edici öğretimi sağlamak

• Öğretimde sürekliliği sağlamak

     Bireysel öğretimi gerçekleştirmek.

1998’de IFTP çalışma grubunun yaptığı araştırmalar sonucunda, eğitimde bilgisayar kullanımına ilişkin şu nedenler eklenmiştir;

1. Öğrenme becerisine katkıda bulunma

2. Birçok aceminin zayıflığı olan çözümleme ve mantıklı düşünme eksikliğini vurgulamak

3. Eğitsel reformu teşvik etmek (Dodrick ve Wagne ,1993,111-112 )

Hickey (1993, 219-228 ) bunlara katkı olarak şu konulara değinmiştir.

• Çeşitli duyuların kullanımıyla öğrenime yardım etmek

• Konuların geniş erimli bir incelemesini sağlamak

• Öğrencilerin kendi hızlarında öğrenmesini sağlamak

• Öğrencilere “hatırlama” yanıtlarında yardım etmek

• Anlık geri bildirim (feed back) vermek

• Öğrenmeyi pekiştirmek, pratik ve zenginleştirme sağlamak

• Alıştırmayı daha anlamlı yapmak

  Açıklanan amaçları bilgisayarın, üretkenlik aracı, öğrenme – öğretme süreçlerinin öğrenci merkezli olarak düzenlediği öğretim sistemini tamamlayıcı ve güçlendirici olarak kullanıldığını göstermektedir.

1.3.BDÖ’de Öğretmenin Rolü

  Bilgisayarların sadece öğrencilerde değil, öğretmenin rolü üzerinde de etkisi vardır. Öğretmenler bilgisayarın nasıl ve ne zaman kullanılması gerektiği konularında karar vermekle yükümlüdür.

 Öğretmenler, öğretim hedeflerine ulaşmada öğrenmenin katılımcılarıdır. ( Rayba ve Anderson,1990,1 )

 Öğretmen bilgisayardaki öğretim yazılımını nasıl kullanacağını bilmek zorundadır.

 Süreçte iki ana bölüm vardır.

• Yazılımın işleyişini öğrenme

• Yazılımın öğrenmeye ilişkin hedef davranışlarını analiz etmektir.

BDÖ’de “öğretim “ genellikle ihmal edilir. Öğretmenin BDÖ içerisinde rolü azalmaz, GY’ye oranla  artar. BDÖ’de öğretmenin rolü 6 ana başlıkta toplanmaktadır. ( Ryba ve Anderson, 1990,11; Hass,1990,9 )

Bunlar ;

• Planlayıcılık

• Yöneticilik

• Kolaylaştırıcılık

• Danışmanlık

• Katılımcılık

2.Metodoloji

2.1.Problem

Biyoloji dersinin GY’ye göre BDÖ uygulamalarının bilgisayarın öğrenci başarısına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi nedir ?

2.1.1.Alt Problemler

1. Bilgisayarın; BDÖ uygulaması yapılan deney grubu öğrencilerinin biyoloji başarı düzeyleri ile GY uygulaması yapılan kontrol grubu öğrencilerinin biyoloji başarı düzeyleri arasında ilk grup lehine anlamlı fark var mıdır?

2. BDÖ uygulaması yapılan deney grubu öğrencilerinin öğrenmede kalıcılık göstermeleri ile GY kullanılan kontrol grubu öğrencilerinin öğrenmede kalıcılık göstermeleri arasında ilk grup lehine anlamlı fark var mıdır?

2.2.Araştırma Modeli

  Biyoloji öğretiminde, BDÖ öğrencilerin başarı düzeylerine ve öğrenme kalıcılığına etkisini anlamaya yönelik bu araştırmada, gerçek deneme modeli, ön – son test kontrol gruplu model uygulanmıştır. Bunlardan biri deney, diğeri kontrol grubudur.

2.3.Denekler

Araştırmaya, Kocaeli ili, Kandıra ilçesi, Kandıra Anadolu Lisesindeki 9. sınıfa devam eden , Biyoloji dersini aynı öğretmenden alan, 9/A, 9/B ve 9/C sınıflarından 60 adet öğrenci kullanılmıştır. Okulumuzda 9/A ve 9/B sınıfları kullanılmıştır.

2.4.Veri Toplama Araçları

Araştırmada yerli ve yabancı kaynaklardan yararlanmanın yanında, konu alanı uzmanlarının görüşlerinden de yararlanılmıştır.

Araştırmada deney grubunda ders yazılımı seçilmiş, başarıyı ölçmek amacı ile akademik başarı testi, hem de kalıcılık testi geliştirilmiştir.

Kullanılacak veriler, başarı ve kalıcılık testlerinde puanlar ve verdikleri yanıtlardan elde edilmiştir.

2.4.1.Konu Başarı Testi

Araştırmada “nükleik asitler” konusu ile ilgili konu başarı testi ve öğrenmede kalıcılık testi geliştirilmiştir. Nükleik asitler konusunun amaç ve davranışları gözden geçirilmiş, analizi yapılmıştır. Nükleik asitler konusu ile ilgili 20 test maddesi geliştirilmiştir.

Hesaplamalar sonucunda; başarı testinin güvenilirlik katsayısı 0,80 , kalıcılık testinin katsayısı da 0,65 bulunmuştur. Testlerin güvenilirliklerinin 0,60 – 0,80 arasında olabileceği belirtilmektedir .

Programda öğretim için izlenen sıra şöyledir;

• Konunun tüm bölümleri kavram haritası ile tanıtılır, parça parça sunulur, öğrenci istediğinden başlar.

• Konu animasyonlar ve sesli anlatımla işlenir.

• İşlendikten sonra alıştırmalar ve soru çözümleri yapılır.

• Anlaşılmayan konular tekrar gözden geçirilebilir.

Ünite işlendikten sonra deneme sınavlarına geçilir, sonuçları değerlendirilir, yanlış cevaplandırılan konular tekrar gözden geçirilir.

2.5.Verilerin Çözümü

Deney ve kontrol grubuna ön ve son test uygulandıktan sonra farkın anlamlı olup olmadığını anlamak amacıyla “t-test” uygulanmıştır. T testi iki grup arasındaki performans farkının anlamlı olup olmadığını test etmede yaygın olarak kullanılır.

3.Bulgular ve Yorumlar

Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Deney grubunda bulunan öğrencilerin ön test ve son test puanlarının aritmetik ortalamasıyla, geleneksel yöntemlerin grubunda bulunan öğrencilerin ön test ve son test puanlarına ait bulgular gösterilmiştir.

Tablo 1.Grupların biyoloji başarı ön test puanlarına ilişkin bulgular

Deney grubu ile Kontrol grubunun Aritmetik ortalaması arasındaki farkın 0,0333 olduğu görülmektedir.

Tablo 2.Grupların Biyoloji Başarı ön test Puanlarına İlişkin “t-testi” Analizi

          Varyans eşitliğinin                                      Ortalama eşitliğin

           Analiz Edilmesi                                     Test Edilmesi

                        F          Sig.     T          Df       P         x1- x2            S1 – S2

H0=G12 = G22       0,297 0,588 0,273 58       0,786 3,333           0,1221

Bu sonuç deney ve kontrol gruplarının ön test puanları arasında anlamlı bir fark olmadığını gösterir.

Tablo 3. Grupların biyoloji başarı son test puanlarına ilişkin bulgular u6

Gruplar                 Denek sayısı   aritmetik ortalama  standart sapma

Tablo 4. Grupların biyoloji başarı son test puanlarına ilişkin “t-testi” analizi

T Tablo değeri 2,390 değerinden büyüktür. Deney ve Kontrol gruplarının son test puanları arasında anlamlı bir fark olduğunu gösterir.

İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Tablo 5. Grupların öğrenmede kalıcılık puanlarına ilişkin bulgular

4.Sonuç

Araştırmada elde edilen başlıca sonuçlar şunlardır;

• BDÖ uygulamasıyla yapılan deney grubundaki öğrencilerin başarı düzeyleri ile GY uygulaması yapılan kontrol grubu başarı düzeyleri arasında deney grubu lehine anlamlı fark görülmüştür.

• BDÖ uygulaması yapılan deney grubu öğrencilerinin öğrenmede kalıcılık ile GY uygulaması yapılan kontrol grubundaki öğrenciler arasında deney grubu lehine anlamlı fark görülmüştür.

Eğitim alanındaki ,

• Öğrenci sayısının hızla artması

• Öğretmen yetersizliği

       Bireyle öğretilmesi gereken bilgi miktarının artması sonucu içeriğin daha karmaşık hale gelmesi gibi sorunlar ortaya çıkmıştır.

Buna karşı

• Eğitime olan talep sürekli artmış

• Bireylerin eğitim olanaklarından daha fazla yararlanma istekleri ,bireysel öğretimi önemli hale getirmiştir.

• Bilgisayarın eğitimde kullanımı zorunlu hale gelmiştir.

  Ayrıca bilgisayarın eğitimi yaşam boyu desteklemesi , öğrenciyi daha fazla güdülemesi, eğitimde bilgisayar kullanımının gerekçesi olarak ileri sürülmüştür. (Alkan, 1997 ; Gürol, 1990, 133; Arseven, 1986 ; Keser, 1988, 72)

  Bilgisayarın özellikleri doğru kullanıldığında öğrenme sürecinde son derece etkin ve bireysel tercih özelliklerine uygun olarak katılımını sağlayabilmektedir. (Şeniş, 1990,63)

Bireyler arası iletişim, etkileşim, yarış ve işbirliği, bilgisayarlı ortamda yeni boyutlar kazanıyor. Etkileşebilir bir ortam olarak yazılım, bireyi daha aktif kılabilmektedir .(Akpınar, 1999,4-5)

Bir eğitim aracı olarak bilgisayarların eğitim açısından üstün yönleri şunlardır (Keser, 1988,73);

• Etkileşimli bir araçtır, bilgisayar karşısında denetim kullanmayı öğretir.

• Etkin bir pekiştiricidir, sabrı sonsuzdur.

• Yazı tahtası, ders kitabı kadar geneldir.

• Uygun şekilde her programı kullanabilir.

• Eğitimi daha zevkli hale getirir.

• Eşsiz bir sınav aracıdır ve soru üretebilmektedir , verileri kaydedebilir.

5.Öneriler

1. BDÖ uygulamasının gerçekleşmesi ile ,

• Etkili ve nitelikli bir öğretim sağlanabilir.

• Öğretmenin rutin işlerden oluşan yükü azaltılıp, onu daha çok öğretmeye yöneltecek roller verilebilir.

• Çoğu zaman yetersizliklerden dolayı kullanılamayan laboratuvar tekniği, benzetim yaklaşımları ile daha ekonomik ve daha etkili bir şekilde uygulanabilir.

• Her öğrenciye kendi öğrenme hızında öğrenim sağlar.

• Dersi dinlemede dikkat düzeyleri en yüksek seviyede tutulabilir .

• Öğrencilerin sınav başarı yüzdelerinin kaydı tutulabilir.

2. BDÖ uygulamasının öğrenci başarısını ve öğrenmenin kalıcılığını sınamaya yönelik başka deneysel araştırmaların yapılmasında yarar görülmektedir. Bunlar ;

• Diğer derslerin öğretiminde BDÖ uygulamasının öğrenci başarısı ve öğrenmenin kalıcılığı açısından etkisi ,

• Geleneksel laboratuvar tekniklerine göre bilgisayarların benzeşim ve yaklaşımlarının öğrenci başarısına ve öğrenmede kalıcılığına etkinliği

• BDÖ ‘de cinsiyetin rolü

• BDÖ uygulamasında yaş faktörünün etkinliği

• BDÖ ‘yü daha etkin kılmak için geliştirilen öğretim metotlarının etkinliği

• Okullarda bulunan bilgisayarların öğretimde kullanılma oranı

• BDÖ üzerine öğretmenlerin görüşleri.