Future Classroom Lab, FCL, (Geleceğin Sınıfı Laboratuvarı) projesinde, Brüksel’deki Avrupa Okul Ağı tarafından desteklenen çalışma alanını temel alan bir dizi çalışma gerçekleştirilmektedir. Bu mekân geleneksel bir sınıf içine teknolojinin aktif olarak nasıl dâhil edilebileceğinin ve öğrencilerin öğrenme etkinliklerine etkin bir şekilde nasıl katılabileceklerinin örneklendirildiği interaktif bir sınıf olarak tasarlanmıştır. Geniş, yeniden yapılandırılabilen açık bir mekân, altı öğrenme alanına bölünmüştür. Bu alanlarda BİT şirketleri tarafından sağlanan en son teknolojiler bulunmaktadır. FCL Avrupa çapında birçok ülke ve teknoloji sağlayıcısı tarafından desteklenmektedir.

Avrupa Okul Ağı tarafından Brüksel’de kurulan orijinal FCL mekanı birçok ülkeye ilham kaynağı olmuştur. Diğer ülkelerde kurulan Öğrenme Laboratuvar veya mekanları orijinal alanın sahip olduğu donanımların hepsine sahip olmak zorunda değildir. Aslında tüm öğrenme laboratuvarları onları oluşturanlara, adapte edilen yerel bağlama ve yerel ihtiyaçlara göre sunulan teknolojiler ile oluşturulmaktadır. Ancak FCL’nin temel fikri olan geleceğin sınıflarına teknolojik ve pedagojik olarak hazırlanma düşüncesi birçok örnekte gösterilmektedir.

FCL 2012 Haziran ayında açılmış olup, Avrupa Okul Ağı, 30 Eğitim Bakanlığı ve artan sayıda pek çok ICT sağlayıcısı tarafından finansa edilmektedir. Paydaşlar sürdürülebilir bir platform sağlamak amacıyla çalışmaktadır. Politika yapıcılar, endüstri ortakları, öğretmenler ve diğer eğitim paydaşları düzenli olarak yüz yüze eğitimler, çalıştaylar ve stratejik seminerler ile bir araya gelmektedir. Bu toplantılar Future Classroom Lab’in tasarımı için vizyon geliştirilmesi ve bu vizyonun farkındalığının nasıl arttırılması gerektiği üzerinedir.

FCL, Türkiye’nin daha önce dahil olduğu birçok Avrupa Birliği projesinin yaygınlaştırma aşamasını oluşturmaktadır. FCL, Avrupa okul ağı tarafından daha önce tamamlanmış olan İTEC, CPDLab, Living Schools Lab ve Creative Classroom Lab projelerinin çıktılarını revize ederek geliştirmektedir.

Ülkemizde FCL çalışmaları, Avrupa Okul Ağı koordinasyonunda Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Future Classroom Lab öğrencilerin planlamalarına, tasarımlarına ve kendi çalışmalarını üretmelerine izin verir. Üretim alanında bilginin basit tekrarı yeterli değildir, öğrenciler gerçek bilginin inşası etkinlikleri ile çalışırlar. Yorumlama, analiz, grup çalışmaları ve değerlendirme Üretim sürecinin önemli parçalarıdır.

Üretim için anahtar noktalar:

• Yaparak öğrenme: Öğrenenler kendi içeriklerini üretmede ve yapmada aktif olarak yer alırlar. Bunlar öğrenenlerin hayal güçlerini geliştirmelerine ve yenilik üretmelerine izin veren etkenliklerdir.
• İlgi çekici teknoloji kullanımı: ICT tasarım öğrenci tarafında oluşturulan içeriği yaymak için birçok yol sunmaktadır.
• Öğrenenlerin ince yeteneklerinin gelişimi: Sunum, planlama ve takım çalışması dahil proje tabanlı çalışmalar ile öğrencilerin ince becerilerinin geliştirilmesi
• Öğrencilere kendi öğrenmeleri üzerinde bağımsızlık ve sahiplik verilmesi: Görevler ile öğrencilerin katılımını arttırmak ve kişisel sorumluluk duygularını desteklemeye yardımcı olmak.
• Gerçek yaşam için üretmek: Öğrencilerin sosyal girişimcilikleri, okul veya yerel toplum refahını arttırmaya yönelik projeler başlatmaları ve uygulamalarıyla desteklenebilir.
• Öğrenci çalışmalarının gösterimi: Öğrenciler zamanla kendi öğrenme portfolyalarını oluşturabilirler ve bu da farklı disiplinler arasında bağlantı kurmalarını ve gerçek yaşam içeriklerini sınıf çalışması olarak sunmalarını sağlayabilir.

FCL küçük bir sınıfa sahiptir ve burada geleneksel bir sınıfta öğretmenlerin teknoloji kullanarak öğrencilerin katılımını ve etkileşimini nasıl arttırabilecekleri örneklendirilir. Future Classroom Lab’de öğretmenler öğrenci katılımını ve etkileşimini arttırmak için teknolojiyi kullanırlar. Geleneksel öğrenme ortamlarında tüm öğrencilerin aktif olarak katılımının sağlanması aşılması gereken bir zorluktur. Çözümler tabletler ve akıllı telefonlar gibi bireysel cihazlarla, interaktif beyaz tahta ve interaktif öğrenme içerikleri arasında değişiklik gösterir. Etkileşim alanı öğrenmede hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin aktif katılımlarını gerektirir.

Etkileşim için anahtar noktalar:

• Fiziksel alanın yeniden düzenlenmesi: Satır düzeninden oluşan geleneksel sınıf paradigmasını kırmak için öğrenciler değişik oturma düzenler deneyebilir. (örneğin at nalı şeklinde veya küçük gruplar halinde)
• Aktif öğrenenler için seyirciler: ICT öğrencilerin aktif olmaları için, kendi öğrenme stillerini destekleyici farklı yollar ile fırsatlar sunmaktadır.
• Sınıf motivasyonu için 1:1 computing: 1:1 computing netbooklar, tabletler veya akıllı telefonlar ile sağlanabilir. Bu daha fazla kişiselleştirilmiş öğrenme, öğrenci motivasyonunda artış sağlar.
• Denetimden iletişime: Birçok yazılım, sınıf yönetiminin yanı sıra öğrencilerin kendi cihazları üzerinden artık yeni işbirliği ve iletişim işlemlerine izin vermektedir.

Future Classroom Lab’de öğrenciler, çalışmalarını sunmak, iletmek ve geri bildirim almak için bir dizi farklı araçlara ve becerilere ihtiyaç duyacaklardır. Öğrenci çalışmalarının sunumu ve dağıtımı, derslerin planlanmasında öğrencilerin çalışmalarına iletişimsel bir boyut ekleyebilmek için dikkate alınan bir faktördür. Etkileşimli sunular için tasarım ve düzen ile özel bir alan ayrılmış olması sonuçların paylaşımını, etkileşimi ve geri bildirimini destekler. Online yayın ve paylaşım ayrıca teşvik edicidir. Öğrencilerin online kaynakları kullanmaya alışmalarına yardımcı olduğu gibi eSafety ilkelerine aşina olmalarına da yardımcı olacaktır.

Sunum için anahtar noktalar:

• Öğrenme için paylaşım ve iletişim: Sonuçların paylaşımı ilginç bir çalışma ürütmek kadar önemlidir. ICT hem yüz yüze hem de online etkileşimli ve cazip sunular yapmak için bir çok yol sunmaktadır.
• Geniş dinleyiciler ile etkileşim: Sunum akranların ve öğretmenlerin geri dönüt verebildiği etkileşimli bir eylemdir. Fiziksel düzen bu süreci destekleyebilir.
• Geri dönüt becerilerinin geliştirilmesi: Akran-görüşmeciler rolünde dinleyiciler aktif bir rol alırlar ve onlar yapıcı geri dönüt vermeyi öğrenirler. Sunular sadece öğretmen için veya öğretmene yönelik hazırlanmaz. Tüm sınıf veya geniş bir topluluk için hazırlanır.
• Okul çalışmalarına eSafety’nin gömülmesi: İndirmeden ve yüklemeden önce öğrenciler online kaynakların kullanım sorumluluğu hakkında düşünmelidir. Kendileri içerik üreticisi olacaklarından dolayı öğrenciler online kaynakları kritik olarak değerlendirmeyi ve içerikleri paylaşmadan önce telif hakları ve izinlerine uyma gerekliliğini öğrenirler.

Future Classroom Lab’de, öğrenciler kendilerini keşfetmek için teşvik edilirler; onlara pasif dinleyiciler olmaları yerine aktif katılımcı olmaları için fırsatlar verilir. Araştırma alanında, öğretmenler öğrencilerin kritik düşünme becerilerini geliştirmek için sorgulamaya dayalı ve proje tabanlı öğrenme fırsatları sunar. Bu konsepti esnek mobilyalar destekler ve fiziksel alanlar, grup çalışmaları, eş çalışmaları veya bireysel çalışmalar için çabucak yeniden tasarlanabilirler. Yeni teknolojiler zengin, çok yönlü ve gerçek hayat verileri sağlayarak araştırmalara katkı sağlarlar.

Araştırma için anahtar noktalar:

• Kritik düşünme becerilerinin geliştirilmesi: Öğrenciler kaliteli kaynakları nasıl bulacaklarını ve bilgiyi nasıl yöneteceklerini öğrenirler.
• Problem çözme becerisinin geliştirilmesi: Öğrenciler çözmek için bir amaca ve zorluğa sahiptir. Zorluk – sorun öğrenci tarafından belirlenir ve bu öğrencilerin güçlerini, potansiyellerini, önceliklerini görmek üzerine kurulur.
• Öğrenenler aktif araştırmacılar olur: Çeşitli medyalar (metin tabanlı, video, ses, görsel, deney sonuçları, sayılar vb.) arasında araştırma yapmak sınıf etkinliklerinin temelidir. Sorgulama gözlemleyerek, bilimsel deneyler yürüterek, anketler düzenleyerek, robotlar kullanılarak vs. geliştirilir.
• Müfredatlar arası projelerin teşvik edilmesi: Disiplinler arası öğrenme öğrenenlerin analiz etmesine ve bir şeyi çoklu bakış açısı ile anlamasına yardımcı olur.
• Keşfederek öğrenme: Öğrenciler modüller oluşturabilir, fikirleri test edebilir ve sonuçları değerlendirebilirler. Teknoloji öğrenenlere yaparak-yaşayarak öğrenmeleri için birçok farklı yol sunar.
• Dış dünya ile bağlantı kurmak: Okul konularının yapay sınırları içinde çalışmak yerine, öğretmenler ve öğrenciler gerçek yaşam zorluklarını ve araştırma verilerini seçerler.

Future Classroom Lab öğrenme alanlarında başkaları ile işbirliği içinde çalışmak çok önemlidir. Araştırma, üretim ve sunum çalışmaları boyunca takım çalışmaları gerçekleştirilir. İşbirliğinin kalitesini grup içindeki aidiyet duygusu, sorumluluk paylaşımı ve karar verme süreci belirler. ICT iletişimin ve işbirliğinin zengin yollarını oluşturmada yardımcı olur. 21. Yüzyıl sınıflarında işbirliği yüz yüze ve eşzamanlı iletişim ile sınırlı değildir. Ayrıca online ve senkron olmayan görüşmeler de gerçekleşebilir.

İşbirliği için anahtar noktalar:

• Akranlar arası iş birliği: İletişim kurmayı ve başkaları ile çalışmayı öğrenmek bir çocuğun öğrenebileceği muhtemel en önemli becerilerdir. Okul genelinde genişletilirse öğrencilerin sosyal sorumluluk duygularını güçlendirebilir.
• Daha iyiyi dahil etmek için takım çalışmaları: Bir grup içinde çalışmak çocuklara farklı öğrenenler arasında yer almayı öğretir.
• Oyunla öğrenme: Oyun bütün çocuklar için ortaktır. Dijital oyunlar ve simülasyonlar öğrenmeyi daha ilgi çekici hale getirmek için kullanılabilir.
• Online işbirliği: İşbirliği, online öğrenme ortamları ve sosyal ağların denetimli kullanımları ile okul sonrası görevlere doğru genişletilebilir.
• Fikirlerin uçmasına izin ver: Beyin fırtınası öğrencilerin doğal yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini kullanmalarına izin veren harika bir grup etkinliğidir.

Geliştirme alanı informal öğrenme ve kendini yansıtma (self-reflection) için bir alandır. Öğrenci çalışmasını bağımsız olarak kendi hızında yapabilir. Ayrıca öğrenciler okulda ve evde formal sınıf düzenlemelerinin dışında kendi ilgi alanlarına yoğunlaşarak informal öğrenmeler gerçekleştirebilir. Öz yönelimli öğrenmeyi güçlendirecek yollar sunarak okul, öğrenenlerin kendini yansıtma ve üst bilişsel becerilerini destekler. Okul informal öğrenmeyi tanımlayarak ve doğrulayarak öğrencileri hayat boyu öğrenmeye yönelik teşvik eder.

Geliştirme için anahtar noktalar:

• İnformal öğrenme çevresine izin vermek: Okuldaki informal öğrenme alanı rahat ve izlenmeyen bir alan olması ile daha fazla ev ortamına benzeyen bir alan olabilmektedir.
• Motivasyonun ve kendini ifade etmenin desteklenmesi: Öğretmenler kişiselleştirilmiş öğrenmeyi desteklerler. Öğrenciler ayrıca kendi kişisel portfolyolarını geliştirirler.
• Kişisel öğrenme cihazlarını kullanma: Kişisel öğrenme cihazları, netbooklar ve tabletler gibi online kaynaklara ve sanal öğrenme ortamlarına evde ve okulda erişim imkanı sunar.
• İnformal öğrenmeyi tanımlama yollarını benimsemek: Öğrenme günlükleri ve portfolyolar informal öğrenmenin izlerin takip etmek için kullanılabilir.
• Ters düz edilmiş (flipped) sınıf: Öğrenciler evlerinde iyi yapılandırılmış bağımsız öğrenmeler gerçekleştirir. Öğretmen sınıf içindeki zamanını proje çalışmalarına ve işbirliğine ayırır.
• Oyun ile öğrenme: Okul esnasındaki aralarda ve okul sonrası zamanlarda öğrenciler için eğitsel oyunlar sağlanır.