TAC MAHAL

Tac Mahal (Taj Mahal), taşa kazınmış bir aşk şiiri olarak dünyanın en güzel mimari eserlerinden biri olsa gerek. Hindistan, Agra’daki Tac Mahal, ünlü hint ozanı Rabindranath Tagore “Sonsuzluğun yüzünde bir gözyaşı damlası” olarak tanımladığı mimari bir şaheser.

Babür İmparatorluğunun 1593-1666 arasında hüküm süren 6. hükümdarı Şah Cihan tarafından İmparatorluk başkenti Agra’da Jumna Nehri’nin kıyısında inşa ettirildi. Şah Cihan tarafından 20 sene evli kaldığı ve 14 çocuk doğuran eşi Begüm Mümtaz Mahal için yaptırıldı.

Tac Mahal için İngiliz Lordu Edward Lear; “İnsanlar ikiye ayrılır: Tac Mahal’i görenler ve görmeyenler” sözleri ile bu göz kamaştıran yapının mükemmelliğini biraz da olsa ifade ediyor.

TAC MAHAL’İN HİKAYESİ

Dünyada aşk için dikilmiş en büyük ve en güzel anıt olarak kabul edilen Taç Mahal’in hikayesi etkileyici. Şah Cihan’ın büyük bir aşkla sevdiği eşi Mümtaz Mahal’In (Ercümend Banu Begüm) doğum sırasında ölümü üzerine, onun anısına yaptırılmış.

Yapının mimarları; Mimar Sinan’ın talebelerinden Mehmet İsa Efendi ve Mehmet İsmail Efendi ile yapıdaki yazıları yazan Hattat Serdar Efendi, eserin yapımı için Şah Cihan tarafından İstanbul‘dan davet edilmiş. 1632’de inşasına başlanan eser, 20 yıl sonra 1652’de tamamlanmış.

Tac Mahal Hakkında Bilgiler

Tac Mahal‘in yapımında parlak, ince mavi damarları olan beyaz mermer kullanılmış. Aynı mermerden yapılan ve yerden yüksekliği 82 metre olan kubbe, Mimar İsmail Efendi tarafından yapılmış ve 1648 yılında tamamlanmış.

Şah Cihan döneminin eseri olan Tac Mahal dünyanın harikalarından birisi ve çok özgün etkileyici bir mimariye sahip. Tac Mahal’in yapımında beyaz mermer ve kırmızı kum taşı kullanılmış.

Görkemli ana türbe binası tamamen beyaz mermerden, külliye içindeki diğer kısımlarında ise kırmızı kum taşı kullanılmış. Tac Mahal’in mermerleri üzerine yapılan oymalarda akik, kristal, firuze, yakut, zümrüt, elmas, topaz, inci, mercan, lacivert taşı, sedef altın, fildişi gibi değerli taşlar kullanılmış.

Bu taşları Hint prensleri Şah Cihan’a hediye etmişler. İran ve Türk sitilinde düzenlenmiş türbe, çeşitli ağaçlar, su yolları ve fıskiyelerin süslediği bir bahçe içerisinde yer alıyor.

Mümtaz Mahal ve Şah Cihan’ın sandukaları üst katta, kubbenin altındadır. Sandukaların bulunduğu yerdeki kubbede, insan ağzından çıkan her ses 7 kez yankılanacak şekilde bir akustiğe sahiptir.
Şah Cihan’ın ve eşinin asıl lahitleri ise en alt katta bulunmaktadır.

Romantik görünüşüyle herkesi büyüleyen, doğulu ve batılı bir çok ünlü yazar ve şaire ilham kaynağı olan Tac Mahal, mehtaplı gecelerde bile aydan daha parlak görünüyor.
Hatta ve hatta 1966 Hindistan-Pakistan savaşında, Pakistan savaş uçaklarına yol gösterici bir parıltı olmaması için Hindistan Hükümeti tarafından, kubbesi siyah bir çadırla örtülmek zorunda kalmıştır.

Şah Cihan’ın eşi Ercüment Banu ; güzelliği, zekası ve iyilikseverliği ile bütün imparatorluğun gönlünü fethetmiş en seçkin sultan imiş. Bu vasfından dolayı Mümtaz Mahal diye anılıyormuş. Şah Cihan, ona henüz 16 yaşındayken aşık olmuş ve evlenmek için 5 yıl beklemiş. İnsan hikayesini duyunca, aşkın gözünün ne kadar kör olduğunu anlıyor.
Şah Cihan, çok sevdiği eşini gittiği her yere götüren, onun fikirlerine ve zevkine önem veren birisiymiş. Bu duygulu, zeki ve güzel kadın 1631 yılında 14. çocuğunu doğururken vefat etmiş. Şah Cihan ise eşinin ölümünü takip eden 8 gün boyunca yemekten ve içmekten kesilmiş, hiç odasından çıkmamış. Dokuzuncu gün dairesinin kapısını açıp, dışarı çıktığı zaman saçlarının bembeyaz olduğunu ve iyice çöktüğünü farketmiş.
Bu arada Mümtaz Mahal, Şah Cihan’ın 3. eşi’imiş.

Tac Mahal, gün içerisinde farklı renklere bürünür. Gün doğumu ile beraber pembemsi ve en güzel rengini gösteren Tac Mahal kısa bir süre sonra beyaz görünümüne geçer. Ayışığı ile beraber de altınımsı bir renk alır. Efsaneler bu eşsiz özelliğin kadınların, özellikle de Mümtaz Mahal’in his değişikliklerini yansıttığını söyler.
Dış tasarımındaki işlemeler, mermerlerin içi oyulup, titizce kesilerek minicik taşların mermerlerin içine teker teker yerleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Yapının içinde ve dışındaki işlemelerde Kuran’dan birçok ayet bulunur.
Şah Cihan, Tac Mahal’in yapımından kısa bir süre sonrasında oğlu tarafından devrilmiş ve hayatını Tac Mahal manzaralı odasında hapis hayatı yaşayarak geçirmiştir. Belki de hikayenin en acı veren kısmı budur…

Tac Mahal, kubbesi ve dört köşesindeki minareleriyle hangi yönden bakarsanız bakın simetriktir.
Minareler deprem esnasında dışa yıkılsın diye hafif dışa eğiktir. Tüm yapıda tek simetrik olmayan yapı anıt mezarlardır. Şah Cihan’ın mezarı İslam geleneklerine uygun olarak eşinden üstün ve yüksektedir.
Şah Cihan’ın kendisi için Yamuna Nehri’nin diğer yakasına Tac Mahal’in hemen karşısına Tac Mahal’in siyah mermerden bir kopyasını yaptırmak istediği ama Alemgir Şah iktidara geldikten sonra inşasına başlanan yapıyı yıktığı bilinir.

Agra şehri, Hindistan’nın kuzey eyaleti olan Uttar Pradesh’de yer alan ve Yamuna Nehri’nin kıyısına kurulmuş eski bir şehirdir.

Bir zamanlar Hindistan’da hüküm sürmüş Babür İmparatorluğu’nun eski başkenti olup buram buram tarih kokar. Tac Mahal ve Agra Kalesi gibi mimari harikalarıyla şimdi ki zamanın gayri resmi olarak ”Kültür Başkenti” sıfatını taşır.

Şehir, zamanında İngiliz sömürgesine karşı olan 1857 yılındaki ayaklanmalarında etkin rol oynamıştır. Agra Kalesi önce yerli isyancılar tarafından ele geçirilmiş, fakat isyancıların şehirden ayrılıp Delhi’ye gitmesi ile şehire gönderilen İngiliz kuvvetlerine karşı teslim olmak zorunda kalmıştır.

Hindistan’ın simgesi, aşkın mimariye dökülmüş hali ve Dünya’nın 7 Harikası’ndan biri olan, UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne girmeyi başarmış Tac Mahal’in bulunduğu Agra’da, gezilecek ve görülecek bir çok tarihi eser ve yapılar vardır.

KAYNAKÇA

https://m.mynet.com/tac-mahalin-hikayesi-seyahat-1186586

Tac Mahal – Agra – Hindistan

Tac Mahal, Agra, Hindistan

http://www.hurriyet.com.tr/tac-mahal-zamanin-yanagindaki-gozyasi-40044524