Hipertansiyon

ILAC TEDAVISI

Cogu hastada, kardiyovasüler risk skoru ne olursa olsun, eger alti aylik uygun yasam degisikligi sonrasinda <130/80 mmHg`lik bir hedefe ulasilamiyorsa, KB düsürücü ilaclar baslanmalidir.

Primer hipertansiyon yönetiminde kullanilan ilaclar; ACE inhibitörleri, anjiyotensin II reseptör blokerleri (ARB), kalsiyum kanal blokerleri, diüretikler ve direkt etkili vazodilatörlerdir. Bu ilaclar, kardiyak outputu ve periferik vasküler direnci düsürerek etki göstermektedir. Kaptopril gibi ACE inhibitörleri anjiotenson I`in güclü vazokonstrüktör olan anjiyotensin II`ye dönüsünü bloke ederek etki göstermek

Anjiyotensin II reseptör blokerleri (örn:Losartan), vücut dokularinin icinde bulunan reseptörlere (örn: kan damarlari, adrenal korteks) etki ederek anjiyotensin II salinimini önlemektedir. Hamilelikte en yaygin kullanilan antihipertansif ilaclar; labetalol ve hidralazindir.

Yüksek KB (Sistolik kan basinci: 120-129 mmHg) ve ailede hipertansiyon, diyabetes mellitus veya dislipidemmi öyküsü olan 40 yas üstü hastalarda uygun yasam sekli degisiklikleri ile alti aydan sonra <120/80 mmHg hedef KB elde edilmediyse, KB düsürücü ilac düsünülmelidir.

Bazi özel durumlarda; beyaz önlük hipertansiyonunun tedavisinde yasam sekli degisiklikleri eger risk faktörü var ise ilac tedavisi; maskeli hipertansiyonda ise ilac tedavisi önerilmektedir.

Kan basincini düsürmek icin alternatif bazi yaklasimlar da kullanilabilmektedir. Meditasyon, biofeedback, yoga, akupunktur, nefes egzersizleri, dinamik aerobik ve dayaniklilik egzersizleri bu yaklasimlar arasinda yer almaktadir. Aerobik egzersiz, kardiyovasküler sistemdeki is yükünü arttiran düzenli vücut bölümlerini (örn: kollar veya bacaklar) icermektedir. Aerobik egzersiz, güncel kilavuzlarda yaygin olarak önerilmektedir. Bununla birlikte, kilavuzlar ayni zamanda, egzersiz rejimlerinin kontrol edilemeyen siddetli hipertansiyon (KB >180/110 mmHg) durumunda kontrendike oldugunu belirtmektedir.

ILAC TEDAVISI DISINDA DIKKAT EDILECEKLER

Organ hastaligi ve damar sertligi icin baska risk faktörü bulunmayan hafif hipertansiyonlu kisilerde asagida belirtilen yasam tarzi degisiklikleri yararli olabilir. 3-6 ay sürecinde bu ilac disi tedavilerin uygulanmasina ragmen kan basinci normal düzeye inmezse ilac tedavisi baslanmalidir; ama ilac disi tedaviye uyum hastalarin cogunda basarilamaz ve ilac tedavisi zorunlu hale gelebilir. Hastnain tansiyonu 160/100 mmHg üzerinde ise veya böbrek, kalp hastaligi ve sekeri varsa yasam tarzi degisiklikleri ile birlikte direk ilac tedavisine de baslanabilir.

Sismanlik Varsa, Zayiflatici Rejim Yapilmali: Sisman ve hipertansiyonlu kisilerin cogu, kilo kaybedip normal agirliklarina ulasirsa tansiyonlari da düzene girer. Düsmezse ilac tedavisi gerekir. Kilo azaltilmasi yavas yavas yapilmalidir. (Ayda 2-4 kg)

Egzersiz: En yararli egzersiz sekli haftada en az 5 gün, günde 20-30 dakikalik tempolu yürüyüslerdir. bu yürüyüsler düz yolda, temiz havada yapilmali, soguk ve ayaz varsa agiz ve burun atkiyla kapatilmalidir.

Tuz Aliminin Azaltilmasi: Tuz alimi ile hipertansiyon arasindaki iliski kesindir. Fazla tuz tüketen toplumlarda hipertansiyona daha sik rastlanir. Her düzeydeki hipertansiyonda tuz kisitlamasi büyük ve kücük kan basincini düsürür.

Saglanilan bu düsüklük hafif hipertansiyonda kan basincini normale getirebilir, siddetli hipertansiyonda ise kullanilan ilaclarin sayisi ve günlük kullanilan dozun azaltilmasini saglayabilir. Hipertansiyonlu hastalarda günlük alinmasi önerilen tuz miktari 6 gram civarindadir. Bu miktar 2,4 gram sodyum veya bir cay kasigi tuza karsilik gelir. Ancak bu noktada unutulmamasi gereken bir nokta tuzun “gizli tuz kaynaklari“ olarak tanimlanan gidalarin hastanin farkinda olmadan almasidir. Bu gidalar genellikler konserve türü besinler, özellikle fast food türü hazir gidalar, patates cipsi, hazir corbalar, bisküviler ve pastalar, sosis, tursu, zeytin, hazir soslar, kurutulmus meyveler ve ekmek tüketirken dikkat etmelidir.

Yiyecek Icerigindeki Degisiklikler Veya Eklemeler: Birlikte kolesterol yüksekligi varsa, doymus yag orani cok fazla hayvansal yag ve et ürünlerinden sakinmak gerekir. Vejeteryanlarin tansiyonlarinin daha düsük oldugu bilinmektedir. Bu nedenle lifli gidalar (taze sebze ve meyve) daha fazla tüketilmelidir. Bazi hastalarda kandaki potasyum düzeyi normal de olsa potasyumdan zengin gidalarla beslenmenin tasiyonu ayarlamada yardimci oldugu bilinmektedir. Muz, turuncgiller, patates ve kayisi potasyum icerigi fazla olan gidalardandir. Nadiren magnezyum eksikligi saptanan bazi hipertansiyonlularda magnezyum tabletleri verilebilir. Yine bazi hipertansiyonlularda kalsiyum destegi gerekebilir. Kahve, cay ve kolali iceceklerde bulunan kafein ve özellikle birlikte sigara da iciyorsa, tansiyonu 5-10 mmHg yükseltebilmektedir. Bu nedenle hipertansiyonlularda kafein alimi sinirlandirilmalidir.

Yasanan Bölgenin Rakimi: Hipertansiyonlu hastalarin bir kismi deniz seviyesinde iken (genellikle tatilde) kan basinclarinin daha iyi seyrettigini, daha iyi düstügünü söylerler ki bu dogru olabilir. Bunun nedeni, rakimin azalmasindan ziyade tatil ortaminda is stresinden uzak kalmaktir. Böyle durumda ilacin kesilmesinden cok dozunun azaltilmasi daha uygundur.

Psikoloji: Bircok hastalikta oldugu gibi kisinin psikolojisinin iyi olmasi, stresten uzak ve huzurlu bir yasantinin olmasi da kan basincinin olmasi gereken degerde kalmasi icin önemlidir.

Tedavi Sirasinda Kan Basinci Cok Düserse Ne Yapilmalidir?: Tedavi sonrasinda özellikle de birden fazla ilac kullanimi sirasinda kan basinci istenilen sinirlarinda altina düsebilir (Örnegin büyük tansiyon 110 ve altina, kücük tansiyon 70 ve altina.) Bu durumda hastalarda halsizlik, yorgunluk, bas dönmesi, denge bozuklugu gelisebilir. Eger düsüklük direniyor ise hastanin ilac dozlarini atlayip konuyu hekimle konusmasi ve tedavinin yeniden planlanmasi uygun olur.

Hipertansif Hastalar Gebe Kalabilir mi?: Hipertansiyonun kalp ve böbrek gibi önemli organlrda hasar olusturmadigi kadinlarin gebe kalmalarina engel yoktur. Ancak gebe kalan yüksek tansiyonlu hastalarda gebelige iliskin bazi sorunlar daha sık gelisebilir.

Bu hastlar, gebe kalma karari verdiginde mutlaka uzman hekime danismalidir. Gebelik sirasinda bazi tansiyon ilaclarinin kullanilmasi bebek icin zararli olabilir. Bu nedenle hipertansiyon ilaclarinin uzman hekim tarafindan düzenlenmesi gerekir. Gebe hastanin tüm gebeligi boyunca kadin dogum uzmani ve ilgili uzman tarafindan takip edilmesi gebeligin seyri, anne ve bebegin sagligi acisindan oldukca önemlidir.

Hipertansif Hastalarda Araba, Makine Kullanimi Ve Ucak Yolculugu: Kan basinci kontrolde oldugu sürece araba ve cihazlarin kullaniminda sakinca yoktur. Ancak ciddi hipertansiyonda kan basincinin henüz kontrolde olmadigi baslangic döneminde, özellikle de yeni bir ilac ile tedaviye baslanmis ise bu ilaclarin beklenmedik yan etkileri ciddi sorunlar yaratabilecegi icin araba ya da baska makinelerin kullanimindan kacinilmak gerekir.

Ucak yolcuguna ise engel degildir. Birlikte sismanlik ve kalp yetmezligi var ise yarim saatte bir bacak egzersizleri yapilmalidir. Bu egzersizlerin amaci bacakta pihti olusumunu engellemektedir.