ECDATTAN KALAN HOŞ SADA

 OSMANLI’DA DURAKLAMA VE GERİLEME DÖNEMİ PADİŞAHLARI (ORTAK ÜRÜN)

                        II.MUSTAFA

                       III.AHMET

                       I. MAHMUT

                              HAZIRLAYAN

Songül BAKİ – SARAR ANADOLU KIZ İHL ve Öğrencileri

Nuray BAYIRLI – ŞEHİT JANDARMA KOMANDO ER GÖKSEL ÖZDEMİR ORTAOKULU ve Öğrencileri

                           II.MUSTAFA

Babası: IV. Mehmet

Annesi: Emetullah Râbi’a Gülnûş Sultan

Doğumu: 1664

Vefatı: 1703

Saltanatı: 1695 – 1703

II.Mustafa 1664 yılında doğmuş 22.Osmanlı padişahıdır. Divan edebiyatındaki lakabı İkbali ‘dir. Devrin büyük âlimlerinden dersler almıştır. Hocaları Van-i Mehmed Efendi ve Seyyid Feyzullah Efendi’dir. Ok atmakta ve kılıç kullanmakta pek mahir olduğu söylenir.

Babası ıv.Mehmet vefat edince tahta ıı.Mustafa’nın geçmesi beklenirken ‘ekber evlad’ kanuna göre amcası tahta geçmiştir.

Osmanlı tahtına oturan amcası II. Süleyman Han’dan sonra saltanata geçen diğer amcası Sultan II.Ahmet Han döneminde (1691-1695) Şehzade Mustafa Edirne’de yaşamına devam etti. Fakat Sultan Ahmet de, ölümcül bir hastalığa yakalanmış ve tahtta fazla kalamamıştır.

1695-1703 yıllarında saltanatta bulunan II. Mustafa Han, tahta çıktığında 31 yaşında idi. Zeki, yumuşak tabiatlı, adaletli ve zamanın ilimlerini kullanan kişi idi. Kendisinin karakter bakımından önceki padişahlardan daha sağlam ve olgun olduğu belirtilmektedir. Tahta çıkışının üçüncü günde bir hatt-ı hümayun yayınlamış, ‘zevk, sefa ve rahatı kendimize haram eylemişiz’ diyerek amcalarının zamanında devlet işlerinin iyi gitmediğini açıklamıştır. Bu durum da Osmanlı tarihinde ilklerdendir. 

Bana ağırlık ve hazine lâzım değil. Yerine göre kuru ekmek yerim. Vücudumu din uğruna harcarım. Sıkıntının çeşidine sabrederim. Milletime hizmet tamam olmadıkça, seferden dönmem. Elbette sefere bizzat kendim giderim ‘diyordu bir vezirine yazdığı mektupta…

        ıı.Mustafa Osmanlı padişahları içinde sefer yapan en son padişahtır. Avusturya, Rusya, Venedik gibi farklı devletler ile yapılan savaşlar içinde Osmanlı Devleti yenildi ve 1699 Karlofça Antlaşması ile ilk kez büyük toprak kaybı yaşandı. Bu olay aynı zamanda Gerileme döneminin başlangıcı sayılmaktadır.

Sultan II.Mustafa döneminde;

· Avusturya savaşları devam etmiş ve Zenta Savaşı’nda ağır bir yenilgi alınmıştır.

· Osmanlının taahhüt talebi üzerine Kutsal İttifak devletleriyle Karlofça Antlaşması imzalanmıştır. (1699)

· Kutsal İttifak Üyesi olan Rusya ile daha sonra İstanbul Antlaşması imzalanmıştır.

· Edirne Olayı meydana geldi.

       Ayrıca; II. Mustafa döneminde   Saraçhane başı Amcazade Hüseyin Paşa Külliyesi, Anadolu Hisarı üzerinde Meşruta Yalısı, Fatih semtinde Millet Kütüphanesi, Erzurum Kurşunlu Camii gibi eserler inşa edilmiştir

Meşhur sanatkar Levni tarafından yapılmış bir minyatürü de vardır.

      II.Mustafa ordu tarafından tahttan indirilmiştir. Tahttan indirildikten kısa bir süre sonra 1703 yılında vefat etmiş, ve Turhan Sultan Türbesine gömülmüştür.

                               III.AHMET

Babası: IV. Mehmet

Annesi: Emetullah Râbi’a Gülnûş Sultan

Doğumu: 1673

Vefatı: 1754

Saltanatı: 1703-1730

        III.Ahmet 1673 yılında doğmuş 23.Osmanlı padişahıdır. Küçük yaştan itibaren iyi bir eğitim alan III.Ahmet, 14. yaşına geldiği zaman II. Süleyman’ın tahta çıkışıyla ailesi ve diğer kardeşleri ile birlikte Topkapı Sarayı’nın Şimşirlik dairesine hapsedilmiş, daha sonra Edirne’ye nakledilmiş, Edirne Vak’asının bir getirisi olarak halkın isteği ile tahta çıkmıştır.

      III. Ahmet’in iyi bir nişancı olduğu, sanata meraklı ve sanatkarı koruduğu, devrin meşhur hattatından sülüs, nesih ve ta’lik eğitimi alarak iyi bir hattat ve şair olduğu söylenir. “ Necib ” mahlasıyla şiirler yazmıştır.

Târih-i Sultan Ahmed’in cârî zebân-ı lûleden
Aç besmeleyle iç suyı Hân Ahmed’e eyle duâ

            SULTAN III. AHMET DÖNEMİNDE

Prut savaşı (1711)
Osmanlı, Avusturya ile Venedik savaşı ve Pasarofça antlaşması (1715-1718)
Lale devri (1718-1730)
Osmanlı İran savaşı (1723-1727)
Patrona Halil İsyanı (1730) ortaya çıkıyor.
Ayrıca;

· İlk kez geçici elçilikler kurulmuştur. (Viyana ve Paris)

· Müslüman kişiler, ilk özel Osmanlı matbaasını Lale Devri’nde açmıştır.

· Tulumbacılar ocağı adında bir itfaiye örgütü kurulmuştur.

· İlk Çiçek Aşısı kullanılmıştır.

· Çini süslemeciliği ve minyatür sanatı gelişmiştir. Dönemin ünlü minyatür sanatçısı Levni dir.

· Tercüme kurulu oluşturulmuş Doğu ve Batı eserleri Türkçe’ye çevrilmiştir.

· Kumaş ve kağıt fabrikaları, kütüphaneler açılmıştır.

      III. Ahmet, bahçeyi ve çiçeği seven bir padişahtı. Onun döneminde “şükûfecilik” denen çiçekçilik bir meslek halini aldı. Zamanla, sembolleşerek o yıllara Lale Devri denmesine sebep olan lale çok kıymetli bir çiçek haline geldi.

     Yirmi yedi yıl kadar tahtta kalan III. Ahmet, “ Patrona Halil İsyanı sonunda, 1730 yılında padişahlıktan çekildi.

1736 yılında vefat etmiş ve Yeni Cami bahçesindeki türbesine gömülmüştür.

                              I. MAHMUT

Babası: II.Mustafa

Annesi: Saliha Sultan

Doğumu: 1696

Vefatı: 1754

Saltanatı: 1730-1754

        I.Mahmut 1696 yılında doğmuş 24.Osmanlı padişahıdır. Sekiz yaşından beri kafes hayatı yaşarken zekâsı, iyi niyeti ve kuvvetli karakteri sayesinde kendini harap etmekten kurtardığı söylenir. Küçük yaşlardan itibaren çeşitli hocalardan dersler almış, tarih, edebiyat, ve şiirle meşgul olmuş, musikiyle ilgilenmiştir. Sebkati mahlası ile şiirler yazmıştır.

Kerem bahş olmaz ey dil halimi canana söylersin

Vefâ me ‟mûledersin ger aceb yaban söylersin

Ne daniş etdi tahsil “Sebkâti” tab-ı seher pişin

Ki onu nazmı neşat efzâ-yı sen şahâne söylersin

35 yaşında tahta çıkmıştır. Devrindeki en değerli kimseleri seçip iş başına getirmiş, karakter sahibi, azimli, müşfik, merhametli, dikkatli, sabırlı biri olarak uzmanlaşmıştır. Kendi zevkinden çok milletin refahını düşündü.

         SULTAN I.MAHMUT DÖNEMİNDE
Patrona Halil İsyanı (1731)
İran savaşları (1731-1736)
Avusturya ve Rusya ile yapılan savaşlar (1737-1739)
Kapitülasyonlar (1740) ortaya çıktı.
Ayrıca;

· Batı tarzı ilk kez askeri ıslahatlar yapan padişahtır.

· Kara subayı yetiştirilen Hendeshane adı ile ilk askeri okul açılmıştır.

· Humbaracılar Ocağı kurulmuştur.

· Ordu bölük, tabur, alay gibi kısımlara ayrılmıştır.

      I.Mahmut döneminde, Lale Devri’deki kadar hareketli değildi. Bu dönemin en büyük eseri Hekimoğlu Ali Paşa Camii ve Külliyesi’dir. Tophane’deki Sultan I. Mahmut Çeşmesi de o dönem yapılan eserlerdendir.

     Ayrıca İstanbul dışında da eserler yapıldı.  Halep’te Osman Paşa Külliyesi ve Kahire’de Habbaniye Sultan I. Mahmut Tekke ve Sebili, Erzurum Vezir İbrahim Paşa Camii, Cağaloğlu Hacı Beşir Ağa Külliyesi, Şumnu Şerif Halil Paşa Camii ve Külliyesi inşa edildi. 

Osmanlıların gerileme dönemini yavaşlatan, I. Mahmut, 1754 yılında vefat etmiş ve babasının türbesinin olduğu Yeni Camii Turhan Valide Sultan Türbesine gömülmüştür.